Nöbetçi Eczaneler
Türkiye’de çevre sağlığı alanında çalışan aktörleri bir araya getirmeyi amaçlayan “Çevre, İklim ve Sağlık için İşbirliği Projesi” (ÇISIP) tamamlandı. Proje, Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden Prof. Dr. Çiğdem Çağlayan, Dr. Öğretim Üyesi Melike Yavuz (Halk Sağlığı Uzmanları Derneği-HASUDER), Doç. Dr. Semih Ayta (Temiz Hava Hakkı Platformu-THHP), Funda Gacal (Sağlık ve Çevre Birliği-HEAL) ve Berkay Hacımustafa (HEAL) tarafından Avrupa Birliği’nin (AB) desteğiyle gerçekleştirildi. Proje, Türkiye’deki sağlık uzmanlarının çevre ve iklim politikaları alanında desteklenmesini amaçlıyor.
GEBELER VE ÇOCUKLUK DÖNEMİNDE RİSKLER
Hava kirliliği, kalp-damar ve solunum sistemleri üzerinde olumsuz etkilere yol açtığı ifade edilen araştırmada Kalsiyum birikimine neden olarak kalp krizi ve felç gibi kardiyovasküler olayların riskini artırabildiği ifade edildi. Ayrıca bebekler ve çocuklar, hava kirliliğinden daha fazla etkileniyor. Gebelik sürecinde maruz kalma, ölü doğum, erken doğum, gelişme geriliği ve düşük doğum ağırlığına yol açabilir. Bu çocuklarda nörogelişimsel sorunlar ve akciğer işlevlerinde azalma riski bulunuyor.
HALK SAĞLIĞI GÖZETEN POLİTİKALAR
Hava kirliliğinin temel kirleticileri arasında partikül madde, ince partikül madde, kükürtdioksit, azot dioksit, ozon ve karbonmonoksit yer alıyor. Kronik hastalığı olanlar ve yaşlılar, hava kirliliğinden daha fazla etkileniyor. İklim değişikliği ve hava kirliliği, fosil yakıt kullanımının başlıca nedenleri olarak gösteriliyor. Fosil yakıtlara yapılan yatırımların azaltılması ve yenilenebilir enerji modellerine geçiş, kirliliğin azaltılmasında önemli bir rol oynuyor. Halk sağlığını gözeten politikaların desteklenmesi hayati önem taşıyor.
TIP FAKÜLTESİ MÜFREDATINA EKLENMELİ
Çalışmada ayrıca iklim değişikliği kaynaklı sağlık sorunları karşısında sağlık sistemlerinin hazırlıklı hale gelebilmesi için tıp fakültelerinde müfredat güncellemesinin yapılması ve çevre sağlığı odaklı derslerin eklenmesi gerektiği ifade edildi.
TÜRKİYE’DE NELER YAPILIYOR?
ÇISIP bilgi notunda Türkiye’de hava kirliliği ilgili çalışmalar hakkında şu bilgiler yer alıyor: “2021 yılı içerisinde Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından Avrupa Birliği müktesebatına uyum çerçevesinde hazırlanmış Dış Ortam Hava Kalitesi Yönetimi Yönetmeliği taslağı görüşe açılmıştır. Taslak metinde Ulusal Maruziyet Azaltım Hedefi (UMAH) oluşturulmuş ancak maruziyet azaltım hedefine ulaşılacak tarih olarak 2034 yılı belirlenmiştir. Türkiye aynı zamanda 1979 yılında Birleşmiş Milletler Uzun Menzilli Sınır Ötesi Hava Kirliliği Sözleşmesini onaylamıştır. Bu anlaşmaya göre, sınır ötesi etkisi olan hava kirliliğine yönelik önlemler hükümler arası bir platformda görüşülüyor. Anlaşma böylelikle tek taraflı atılacak adımların önüne geçilerek karşılıklı olarak sağlık ve çevre kazanımları sağlıyor. Ayrıca Türkiye’de “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü”, “Isınmadan Kaynaklanan Hava Kirliliğinin Kontrolü” ve “Egzoz Gazı Emisyonu Kontrolü” yönetmelikleri bulunmaktadır.