TCMB yayınladı: Azami Akdi Faiz Oranlarının Farklılaştırılması

TCMB’nin internet sitesinde Bankacılık ve Finansal Kuruluşlar Genel Müdürlüğü Makro Finansal Analiz Müdürlüğü Uzmanı Kübra Bölükbaş, Bankacılık ve Finansal Kuruluşlar Genel Müdürlüğü Makro Finansal Analiz Müdürü Mehmet Selman Çolak ve Başdanışman Eren Ocakverdi tarafından hazırlanan bir analiz yayınlandı.

‘Merkezin Güncesi’nde yer alan “Bireysel Kredi Kartlarında Azami Akdi Faiz Oranlarının Bakiyeye Göre Farklılaştırılması” başlılı analiz Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın kredi kartı azami akdi faizlerinde bakiyeye göre farklılaşmaya gitmesini ve Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu’nun kredi kartı borcuna 60 ay taksit imkanı getirmesini irdeliyor.

14 MİLYON 25 BİN LİRANIN ALTINDA

Analizde, bireysel kredi kartları bakiyesinin diğer bireysel kredi türlerine göre daha hızlı büyüdüğüne işaret edilerek, bireysel kredi kartları bakiyesindeki yıllık büyüme oranının geçen yıl yüzde 180’e kadar yükseldiği, bu büyümede talep kaynaklı gelişmelerin yanında kredi kartının ödeme aracı olarak kullanımının da rol oynadığı vurgulandı.

• Söz konusu blog yazısında, bireysel kredi kartları bakiyelerine ilişkin çeşitli dağılımların incelendiği aktarılarak, şu ifadelere yer verildi:
• Kart kullanıcılarının büyük çoğunluğunun düşük borç bakiyesine sahip olduğu, toplam bakiyenin az sayıda ve yüksek tutarlarda borç bakiyesine sahip kullanıcılarda yoğunlaştığı görülüyor.
• Bireysel kredi kartları borç bakiyesi bulunan 28 milyon aktif kart kullanıcısının yaklaşık yarısı (14 milyon kişi) 25 bin liranın altında bakiyeye sahip.
• Tutarlar yükseldikçe kişi sayısının gerilediği ve 150 bin liranın üzerinde borcu bulunan kullanıcı sayısının toplam içerisindeki payının yüzde 9 olduğu görülüyor. Bu grubun toplam bireysel kredi kartları tutarı içerisindeki payı ise yüzde 50’yi aşıyor.

NİREYSEL KREDİ TÜRLERİNİN ALTINDA

Bireysel kredi kartlarının hane halkı tarafından yaygın kullanımı ve aylık harcamalardaki dalgalanmayı yumuşatan rolü göz önünde bulundurularak azami akdi faizin diğer bireysel kredi türlerinin altında belirlendiği hatırlatılan analizde, şu değerlendirmelerde bulunuldu:

• Bu durum, bireysel kredi kartları kanalından borçlanmayı ve tüketimi teşvik ediyor. Diğer yandan, bireysel kredi kartları borç bakiyesini kredilendirme davranışının yüksek bakiye gruplarında daha yaygın olduğu görülüyor.
• Kart kullanıcılarının büyük bölümünün yer aldığı düşük bakiye gruplarında ise kredilendirme davranışının daha sınırlı olduğu gözleniyor.
• Dolayısıyla bireysel kredi kartları bakiyesinin sürükleyicisi olan yüksek bakiyeli grubun kredilendirme motivasyonunu azaltacak düzenlemelere ihtiyaç duyuluyor.
• TCMB’nin kart bakiyesine göre kredi kartı azami akdi faizlerinde farklılaşmaya gitmesini de bu bağlamda değerlendirmek gerekiyor.

FARKLILAŞMA VE UYUM

Analizde, bakiyelerin kart kullanıcıları bazında gösterdiği farklılaşmanın, aynı zamanda söz konusu bireylerin gelir profilleriyle de büyük ölçüde uyum arz ettiği belirtildi.

• Ücretli çalışanların idari kayıtları baz alınarak yapılan hesaplamaya göre gelir arttıkça bireysel kredi kartları bakiyelerinin de yükseldiğine dikkat çekilen analizde, şunlar kaydedildi:
• Yüksek bireysel kredi kartları bakiyelerinin aylık brüt gelir dağılımının üst diliminde yoğunlaştığı dikkati çekiyor. TCMB’nin atmış olduğu adımın yüksek gelirli bireylerin bireysel kredi kartları bakiyelerinin büyümesine sıkılaştırıcı etki yapması bekleniyor.
• Özetle, TCMB, kredi kartı azami akdi faizlerinde bakiyeye göre farklılaşmaya giderek kredi kartı borçluluğunu azaltmayı teşvik ediyor ve iç talepteki dengelenmeye katkı veriyor.

BDDK’nin asgari ödemesi geciken kredi kartları için borç yapılandırma programı açıklaması ile halihazırda borçları gecikmiş bireylerin bu sıkılaştırıcı politikadan en az ölçüde etkilenmesi sağlanıyor. Kurumlar arası eş güdümle alınan makroihtiyati tedbirler ile dezenflasyon süreci destekleniyor.

TCMB VE BDDK’NIN ATTIĞI ADIMLAR

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) ve Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), bireysel kredi kartlarına yönelik ortak adımlar attı.

BDDK, bireysel kredi kartı ve ihtiyaç kredisi borcunu ödeyemeyenler için 60 aya kadar yapılandırma imkanı getirdi.

Buna göre; her aya düşen taksit tutarı, ilgili ayın asgari ödeme tutarına eklenecek. Yapılandırılan kredi kartı borcunun en az yarısı ödeninceye kadar ilgili bankadaki kredi kartı limiti artırılamayacak.

BDDK, kredi kartlarında asgari ödeme oranında da değişikliğe gitti. Dönem borcunun yüzde 20’si olan asgari ödeme oranında sınır tutar, 25 bin liradan 50 bin liraya çıkarıldı.

50 bin lira ve altında olan kredi kartları için asgari ödeme oranı dönem borcunun yüzde 20’si olurken, 50 bin lira ve üzerinde olanlarda yüzde 40 olarak uygulanacak.

YÜZDE 4.75 OLACAK

BDDK’nin adımlarıyla uyumlu şekilde TCMB, bireysel kredi kartlarına uygulanan azami akdi faiz oranlarını kredi kartı dönem borcuna göre referans orana bağlı olarak farklılaştırdı. Bu kapsamda belirlenecek oranlar 24 Ekim’de açıklanacak ve 1 Kasım’da yürürlüğe girecek.

Referans oranın aynı kalması halinde azami akdi faiz oranları; dönem borcu 25 bin liranın altında olan kredi kartları için yüzde 3,50, 25 bin-150 bin lira olan kredi kartlarında yüzde 4,25 ve 150 bin liranın üzerinde olan kredi kartlarında yüzde 4,75 olacak.