KKM’den sancılı çıkış

Faizin enflasyonun sebebi olduğu iddiası üzerine dolara yöneliş artınca, eski ekonomi yönetimi Kur Korumalı Mevduat ürününü devreye sokmuştu.

Tasarruflar döviz kuruna endekslenmiş buna da “liralaşma” denmişti. Hükümet bu sayede kuru kontrol ederek 2023 seçimlerini sağ salim atlatmayı başardı. 

Seçim kazanıldı ama aradan geçen bir buçuk yıl içinde KKM ekomiye büyük bir yük oluşturdu. 

Hesapların toplam büyüklüğü 3 trilyon 357 milyar TL’yi (124 milar dolar) aşarken KKM’nin maliyeti ise tahmini olarak 700 milyar TL oldu. 

Seçimin ardından değişen ekonomi yönetimi sonunda bekleneni yaptı ve KKM’den kademeli çıkış için düğmeye bastı. 

Piyasalarda bir sarsıntı oluşmasını önlemek amacıyla bir Pazar günü Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın tebliği Resmi Gazete’de yayımlandı. 

MB, özel bankalardan KKM’deki hesapların yeniden TL mevduata geçirilmesini istiyor. Yani mudileri TL mevduata geçmeye ikna edin, diyor. 

Bunu da mevduat fazilerini artırarak yapacaklar elbette. MB ayrıca yabancı para cinsi yükümlülüklerde zorunlu karşılıkları (ZK) da artırıldı. Böylece sistem TL mevduata zorlanırken MB bir miktar ilave rezerv biriktirecek. 

Bu bir buçuk yılda politika faizleri düşük tutulurken Hazine ve Merkez Bankası’ndan 700 milyar TL rantiyeye akıtıldı. Zengin daha zengin oldu. Parası olan paraya doydu. Olan parası olmayana oldu. 

Peki şimdi ne olacak? 

Belli ki MB politika faizini olması gereken seviyeye yükseltemeyecek, yani faiz enflasyon oranına uygun bir noktaya getirilemeyecek. 

Normalde yapılması gereken bu ama Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın faiz artırımına yanaşmadığı ve ekonomi yönetiminin de faizleri bankalar aracılığıyla artırmayı seçtiği anlaşılıyor. 

İYİ Parti İzmir Milletvekili Prof. Dr. Ümit Özlale’nin ifadesiyle “Cumhurbaşkanı’na çaktırmadan faizleri artırma” yaklaşmına devam ediliyor. 

Böyle yan yollara sapılması ise hem etkili çözüm alınmasını engelliyor, hem var olan güvensizliği pekiştiriyor. 

CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu bu kararın ardından yaptığı açıklamada “En kötü senaryoda bile Hazine’ye yük gelmiyor” dedikleri KKM uygulaması; ülkenin kaynaklarını emen koca bir kara deliğe dönüştü. Sebep oldukları yüksek enflasyon Türk Lirasının “değer biriktirme” işlevini tamamen yok etti. KKM, dolarizasyonu çok yüksek seviyelerde katılaştırdı” diye tepki gösterdi.

Kılıçdaroğlu’na göre şimdi iki yol var: Ya bankalar mevduat faizlerini ciddi şekilde artıracak ya da yüksek enflasyon ortamında millet KKM’den dövize koşacak. 

İYİ Partili Özlale’ye göre, ticari kredilerin üzerindeki faiz sınırlaması kalkmazsa bankaların önereceği mevduat faizi beklendiği kadar yüksek olmayacak.  

Bu da bir başka açmaza neden oluyor: “Eğer ticari kredi faizlerinin üzerindeki sınırlama kalkmazsa, bankalar yüksek mevduat faizi öneremeyecek, KKM sahibi de dövizi daha fazla talep edecek ve kur üzerinde bir baskı oluşacak. Sınırlama kalkarsa, ticari kredi faizleri yükselecek ve krediyle dönen şirketler önemli bir maliyetle karşılaşacak.”

Ekonomi gündemi yine ısındı. Gelişmeleri takip etmeye ve olan biteni anlamaya çalışacağız.