Ahde vefa

AAHDE VEFA-Sözünde durmak, sözüne sadık olmak, kendinden bekleneni zamanında tam olarak yerine getirmek anlamlarında olan ve Ayet-i Kerime ve Hadis-i Şeriflerle önemi pek çok defa vurgulanan  ‘Ahde Vefa’ tabiri üzerinde aşağıdaki ibretli kıssayı okuduktan sonra yazının bitiminde bu konudaki duygularımızı şiirin dilinden ayrıca dinleyelim:

Değerli dostlarım, ibretli ve hikmetli bir hikayeyi paylaşayım bugün sizlerle.. İlgiyle okuyacağınızı umuyorum..

İslam Halifesi Hz.Ömer arkadaşlarıyla sohbet ederken, huzura, hışımla ve heyecanlı bir biçimde üç genç girer..

Gençlerden ikisi derler ki;

Ey Halife-i Mü’minin, bu aramızdaki kişi bizim babamızı öldürdü.. Allah için ne gerekiyorsa yerine getir!..

Bu söz üzerine Hz. Ömer suçlanan gence dönerek sorar;

Söyledikleri doğru mu?..

Suçlanan genç cevap verir;

Evet doğru..

Bu söz üzerine Hz Ömer yeniden sorar; anlat bakalım nasıl oldu?..

Genç  adam anlatmaya başlar,,

Ben, bulunduğum kasabada hali vakti yerinde olan bir insanım.. Ailemle beraber gezmeye çıktık.. Kader bizi bu kişilerin bulunduğu yere getirdi.. Atım bu kişilerin bahçesinden meyve kopardı ve ben ne yaptıysam atımın  meyveleri yemesine engel olamadım.. Bu kişilerin babası içerden kızgın bir biçimde çıktı.. Atıma bir taş attı..  Atım oracıkta öldü.. Bu durum nefsime ağır geldi.. Ben de bir taş attım.. Bu defa babaları öldü.. Kaçmak istedim, fakat bu kişiler beni yakaladı.. Durum bundan ibarettir..

Söyleyecek bir şey yok, der Hz. Ömer ve ardından ekler;  “madem suçunu da kabul ettin, bu suçun cezası idam!..

Bu sözden sonra delikanlı tekrar söz  ister ve başlar yine konuşmaya..

Efendim, bir özrüm var.. Ben memleketinde zengin bir insanım.. Babam, ölmeden önce bana epeyce altın bıraktı.. Gelirken kardeşim küçük olduğu için saklamak zorunda kaldım.. Şimdi siz bu cezayı infaz ederseniz yetimin hakkını zayi ettiğiniz için Allah(cc) indinde sorumlu olursunuz.. Bana üç gün izin veriniz.. Ben emaneti kardeşime teslim eder gelirim.. Bu üç gün içinde de burada yerime birini bulurum..

Hz. Ömer bir müddet düşünür.. Sonra da gence dönerek;  “sen bu topluluğa yabancı birisin, yerine kalacak kimi bulabilirsin ki” der!..

Bu sözün üzerine genç adam etrafına bir göz atar ve birini işaret eder..

Bu zat benim yerime kalır, ey Halife-i Mü’minin” der!..

Gencin işaret ettiği zat, Peygamber Efendimiz’in(sav) en iyi arkadaşlarından ve daha yaşarken cennetle müjdelediği Amr İbni As’dır..

Hz. Ömer, Amr’a dönerek;

“Ey Amr.. Delikanlıyı duydun!..  Ne diyorsun” diye sorar!..

O yüce sahabe, sadece üç kelimeyle cevap verir;

Evet, ben kefilim!..

Ardından genç adam serbest bırakılır..

Üçüncü günün sonu gelmek üzeredir..  Bir başka deyişle vakit dolmaktadır.. Ancak gençten haber yoktur.. Medine’nin ileri gelenleri Hz. Ömer’e çıkarak, gencin gelmeyeceği, dolayısıyla Amr İbni As’a verilecek idam yerine maktulün diyetini vermeyi teklif ederler, fakat gençler razı olmazlar.. Hayır, babamızın kanı yerde kalsın istemiyoruz, derler..

Bunun üzerine Hz. Ömer kendinden beklenen cevabı verir..

Kefil babam da olsa fark etmez!.. Cezayı infaz ederim!..

Hz. Amr İbni As ise tam bir teslimiyet içerisinde konuşur;

Ey Halife, biz de sözümüzün arkasındayız.. Ölmeye hazırız!..

Bu arada kalabalıkta ani bir dalgalanma olur ve atını dört nal koşturan birisi insanların arasına dalar.. Atını durdurur.. Ve kemal-i edeple  Hz. Ömer’in huzuruna çıkar..

Vakur bir ifadeyle;

İşte geldim ey Mü’minlerin Emiri, der!..

Hz. Ömer gence sorar;  ey evladım, gelmeme gibi önemli bir nedenin vardı, neden geldin?..

Genç başını kaldırır ve (günümüz insan için belki pek de önemli olmayan)  şu anlamlı sözü söyler..

“AHDE VEFASIZLIK ETTİ” demeyesiniz diye geldim!..

Adalet timsali Hz. Ömer başını bu defa Amr İbni As’a çevirir ve der ki;

Ey Amr!.. Sen bu genç adamı tanımıyorsun, nasıl oldu da onun yerine kefil oldun?..

Amr İbni As, vakariyet içinde ve izzetli bir biçimde ve de herkesin tüylerini diken diken eden  o meşhur cevabını verir;

“Genç adam bu kadar insanın içerisinden beni seçti.. İNSANLIK ÖLDÜ dedirtmemek için kabul ettim!..”

Konuşma sırası bu defa diğer gençlere gelir..

Gençler gözyaşları içinde, “biz bu davadan vazgeçiyoruz” derler..

Bu sözün üzerine Hz Ömer sorar; biraz evvel babamızın kanı yerde kalmasın diyordunuz, ne oldu da vazgeçiyorsunuz?..

Gençlerin cevabı da düşündürücüdür:

“ŞU DÜNYADA MERHAMETLİ İNSAN KALMADI” demeyesiniz diye!..

Evet kıymetli okuyucularım.. Bu kıssadan alınacak pek çok hisse var..

Tabii anlayabilene ve alabilene..

Bugün kendimizi o gencin, o gençlerin ve büyük Sahabe Amr İbni As’ın yerine koyalım.. Ve kendi kendimize soralım; “acaba biz bu vefayı, bu hamiyetli duruşu ve bu erdemi gösterebilir miyiz?..”

Çok zor.. Hatta imkansız!..

Niye imkansız?..

Hz.Ömer gibi adalet timsali idarecilerin olmadığı bir dünyada yaşıyoruz da ondan imkansız!..     (1)

(1)  Sami Özay-İşte Hayatımız- 21.06.2015

Ahde vefa konusundaki duygularımızı bir de şiirin dilinden dinleyelim:

      A H D E   V E F A

      Ey  oğul   mahfûz  eyle   uhdende  emâneti

      Sakınıp  kesb  eyleme    nefsinle   hıyâneti..

      Dâim   sadakatla   kal       ahdinde   beyânına

      Udûl etme   sözünden    nefs-i  nadân rağmına.

      Kadim   Elest  Bezmi’nde  Hakk’a  verilen  ahit

      Çıkmasın  yâd’ımızdan   buna  melekler   şâhit..

      Ne  yüce  bir haslettir   ahde  vefa  her  bir dem

      Müjdelenmiş    fazilet     vefa   ne   alî      erdem..

      Daim  tahattur  eyle   Muhammed-ül   Emin’i

      Asr-ı    Saadet’teki      Cennet-âsâ     zemin’i..

      Dinle   savt-ı   vicdân’ı   sakın  eyleme  hâmuş

      Gaflete   dûçar    olma    etme  ahdin   ferâmuş..

Hikmet Erbıyık, 21.06.2023,

Lügatçe: Mahfuz : Koruma, korunma,  Uhde: Üzerinde üstünde                                 Kesb eylemek: kazanmak, elde etmek,  Hıyanet: Hainlik, kalleşlik

Ahid-ahit: Söz , anlaşma, mutabakat,    Udul: Ayrılma, terk etme, uzaklaşma

Nefs-i Nadan: İnsanı kütülüklere teşvik eden yanlışa yönlendiren nefis

Kadim: Çok eski, geçmiş zamanda

Elest Bezmi: Kur’anı Kerim’e göre Cenab-ı Hak bütün ruhları yarattığı zaman hepsine sordu: Ben sizin Rabbiniz Değilmiyim. Ruhlar cevap verdi: Bela evet sen bizim Rabbimizsin. İşte Ruhların topluca Rabbimize ahitte bulunduğu o meclise ‘Elest Bezmi’ denilir.    Yâd: Hatırlama, akıl etme , düşünme        Ahde vefa: Sözünde durma

Tahattur: Hatırlama, hatıra getirme   Muhammed-ül   Emin: İki cihan serveri yüze peygamberimiz Hz. Muhammed.    Cennet-âsâ: Cennet gibi.

Savt-ı vicdân: Vicdanın sesi         Hâmuş: Susma, suskunluk

Dûçar: Belli bir sıkıntıya düşmüş, belaya düşmüş

Ferâmuş: Unutma