Ahmet Kıvanç Kutluca: Hem zemin hem de yapı sorunluysa kurtuluşun yok demektir!

ÖZEL HABER – MELİH CAN ŞENOL

Kocaeli Haber - Akademik Bakış adlı röportaj serimizin konuğu olan Kocaeli Üniversitesi Mimarlık ve Tasarım Fakültesi Şehir ve Bölge Planlama Bölüm Başkanı Dr. Öğretim Üyesi Ahmet Kıvanç Kutluca, deprem bilinci ve buna bağlı olarak kentsel dönüşüm kavramının Türkiye’nin gündemine girişine ilişkin önemli değerlendirmelerde bulundu. Kutluca, “Çok eski bir yapı stoğumuz var. Hızlıca yapı stoklarımızı yenilememiz gerekiyor” dedi.

“DEPREMİ İÇSELLEŞTİRMEMİŞLER”

99 depreminin kavramsal açıdan Türkiye’de bir milat olduğunu belirten Kutluca, “Aslında sıfırdan bir kent inşa edilmiyorsa, her kent bir dönüşüm içerisindedir. Bu bazen parça parça bazen de bazı trajik hikayeler sonucunda gerçekleşir. Bizim ülkemizde 99 Depremi kentsel dönüşüm kavramı açısından bir milat oldu. Çünkü bizden önceki kuşaklar 99 depremine kadar ulusal çapta etki edecek bir deprem yaşamamışlar. 1939 Erzincan depreminden haberleri var fakat hem yaşamamışlar hem de iletişim teknolojileri şimdiki gibi gelişmemiş olduğu için depremi içselleştirmemişler” dedi.

“İNSANLAR DEPREMİN GAZETELERDE OKUNAN BİR HABER OLMADIĞINI GÖRDÜ”

Kutluca, 99 depreminin ardından önemli adımların atıldığını vurgulayarak, “Biz 99 depremini gördük. Şimdiki nesil de 6 Şubat depremlerini gördü. Bu açıdan baktığımızda 99 depremi Türkiye’de bir kırılma yarattı. İnsanlar depremin televizyonlarda izlenen veya gazetelerde okunan bir haber olmadığını gördü. 99 depreminden sonra kentsel dönüşüm kavramı gündemimize girdi. Ardından yapıya yönelik mevzuatlarda bir takım değişikliklere gidildi. Örneğin yapı denetim firmaları bu dönemde ortaya çıktı. Yani 99 depreminden sonra yapı mevzuatıyla ilgili adımlar atılmaya başlandı. 2007 yılında çok önemli bir yönetmelik çıktı ve 2018’de de şu an kullandığımız yönetmelik devreye girdi. Bu gelişmelerden sonra yapı kalitesi anlamında standartlarımız ciddi oranda yükseldi” ifadelerinde bulundu.

“GÖRÜNEN KÖY KILAVUZ İSTEMİYOR”

Zemin ve yapının afet ve deprem konusunda iki önemli bileşen olduğunu dile getiren Kutluca, “Fakat maalesef mevzuatın yüzde yüz uygulandığını söyleyemeyiz. Söylesek de bir şey değişmez: Görünen köy kılavuz istemiyor. 6 Şubat depremlerinde yeni yapılan binaların yıkıldığını gördük. Bunun yanı sıra binanın yıkılmayıp devrildiğini de gördük. Bu da bize binanın yapısında bir sorun olmadığını fakat zeminde problem olduğunu gösteriyor. Zaten bizim afet ve deprem konusunda; zemin ve yapı olmak üzere iki önemli bileşenimiz var. Hem zeminin hem de yapının sağlam olduğu yerde korkacak bir şey yok demektir. Fakat birinin iyi diğerinin kötü olduğu yer risklidir. Hem zemin hem de yapı sorunluysa kurtuluşun yok demektir” şeklinde ifadelerde bulundu.

“6 ŞUBAT DEPREMLERİNDEN SONRA ‘DİRENÇİ KOCAELİ’ KURGUSU OLUŞTURULDU”

6 Şubat depremlerinin ardından Kocaeli’de hızlı bir reaksiyon alındığını ve önemli çalışmalar yapıldığını belirten Kutluca, “Bizim kentsel dönüşüm kurgularımızı tam olarak bunlar oluşturuyor. 6 Şubat depremlerinden sonra Kocaeli Büyükşehir Belediyesi tarafından ‘Dirençli Kocaeli’ diye bir kurgu oluşturuldu. Kocaeli Üniversitesi, Gebze Teknik Üniversitesi ve TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi’nin bir arada olduğu bir organizasyonla acil bir şekilde neler yapılabileceği üzerinde çalıştık. Bu çalışmalar sırasında, hem zeminin hem de yapının kötü olduğu alanlara ilk müdahalenin edilmesi kararı alındı” dedi.

“ÇOK ESKİ BİR YAPI STOĞUMUZ VAR”

Kentsel dönüşümünde tek seçeneğin yıkıp yeniden yapmak olmadığını vurgulayan Kutluca, “Yani bizim hem zeminin hem de yapının kötü olduğu yerlerde hızlıca yapı stoklarımızı yenilememiz gerekiyor. Çünkü çok eski bir yapı stoğumuz var. Özellikle 99 öncesinde çok kötü binalar yapılmış. İşte kentsel dönüşüm de tam olarak bu ihtiyaçtan hareketle kenti dönüştürmek anlamına geliyor. Tabi kentsel dönüşüm sadece yıkıp yeniden yapmak anlamına gelmiyor. Evet, yıkıp yeniden yapmak kentsel dönüşüm başlığının önemli bir kurgusu fakat tek seçenek değil. Örneğin eğer zemin çok kötüyse yapıları yıkarsınız ve yerine bir şey yapmayıp kamusal açık alan olarak kullanabilirsiniz” şeklinde ifadelerde bulundu.