Defne

Defne ismi de tıpkı diğer isimler gibi özgün bir anlama ve kökene sahiptir. Defne isminin anlamı, TDK’ya göre ; Güler yüzlü, sevinçli.

Defnegillerden, yaprakları güzel kokulu, kış yaz yeşil kalan bir ağaçtır. Ülkemizin dört bir yanındaki verimli coğrafyanın bereketli topraklarında bol miktarda yetişen tarihi ta mitolojik çağlara ulaşan asil bir ağaçtan bahsedelim bu hafta. Defne…

Ülkemizin önde gelen uçucu yağ ve aromatik bitkilerinden birisi olan defne (Laurus nobilis L.)’nin ekonomimizdeki yeri oldukça önemlidir. Yaprağındanbaharat, yağındansabun, parfümvevücut losyonu elde edilen defne bitkisi ilaç sanayinde de değerlendirilmektedir.

Ayrıca tentür, çay yapımı ve aromaterapi amaçlı olarak dakullanılmaktadır.Antifungal ve antimikrobiyal özellikleri sayesindegıda koruyucu olarak da değerlendirilen defne bitkisinin ülkemizde yaygın olarak kullanılmaktadır. Mide ve bağırsak gazlarını giderici, iştah açıcı ve idrar söktürücü özellikleri de bulunan bu bitki üzerine yapılan detaylı çalışmalar arttıkça değeri daha çok anlaşılmaktadır.

Ancak çok yıllık bir bitki olmasından dolayı ıslah çalışmalarına yeterince zaman ayrılamamıştır. Bu sebeple geliştirilen bir çeşit henüz bulunmamaktadır.

Son yıllardaki verilere göre dünya defne pazarının yaklaşık %90’ına hâkim olan ülkemizde bu bitkinin potansiyeli daha iyi değerlendirilmeli ve araştırmacıların yönelimi artırılmalıdır.

Bu vesile ile bu derleme, defne bitkisine yönelimin artmasını amaçlama niteliği taşıyarak bazı defne kalite parametrelerini, defne kullanım alanlarını, defne pazarını ve ekonomik değerini içermektedir.

1. Yılmaz, A. & Çiftçi, V. (2021).

DEFNENİN EKOLOJİSİ- Defne, kışı ılıman, yazları sıcak olan yerleri sevmekte, toprak isteği fazla olmamakla beraber rutubeti yeterli dere yataklarını tercih etmektedir (2). Sızıntı suyunun ya da nemli dere içi ortamının olmadığı fakat denizsel nem etkisine açık kurak güney yamaçlarda da görülmektedir. Küme, grup halinde çoğunlukla diğer maki türleri ve kızılçam altında topluluk oluşturduğu alanlarda ana kayanın marn, şist, kalker olduğu bildirilmektedir 2. Akman. Y. 1995,

Defnenin yaralanma ve kendini yenileme kabiliyeti olduğu kadar, hava kirliliğine karşı da çok dayanıklı olduğu ortaya konmuştur 3. Chrıstodoulakıs, Ns., Fasseas, C.,

Defne yaprağında bulunan bazı bileşiklerin kendi kütlelerinin 21 katı oranında havadan su emme yeteneğinde oldukları ve bunların aracılığıyla defnenin havanın nemini (hidrosentez) alabildiği de belirlenmiştir 4. Göker., Y. Acar., İ.

Defne ağacı tarihsel süreç içerisinde incelendiğinde kökeni binlerce yıl öncesine dayanan ve Anadolu çevresinde binlerce efsaneye konu olmuş, her daim yeşil kalan hoş kokulu ve birçok hastalığa şifa kaynağı olan bir ağaçtır. Defne ağacının her daim yeşil kalması insanların onu Antik Yunan’da ölümsüzlük sembolü olarak görülmesine neden olmuştur 5. Uyar B (2014).

Defne ağacı tarihsel dönem içerisinde hem kendi toplumumuzda hem de birçok millet için önemli olmuştur. Roma ile Yunan toplumlarında savaş ve spor galibiyetlerinde yapraklardan yapılan tacın başarılı kişilere takdim edilmesi onun bir başarı simgesi olarak görülmesini sağlamıştır.

MÖ 342 yılları Romalılar döneminde altın paralar üzerinde defne ağacını simgeleyen çelenk figürü bulunur ve fırtınalı günlerde yanlarına aldıkları defne yaprağının onları yıldırım çarpmasından koruduklarına inanırlardı 6.(Baytöre 2014).

1. Yılmaz, A. & Çiftçi, V. (2021). Türkiye’de Defne (Laurus nobilisL.) Bitkisinin Durumu.Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, (22), 325-330.

2. Akman. Y. 1995, Türkiye Orman Vejetasyonu, Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Yayınları, 346s,

Ankara.

3. Chrıstodoulakıs, Ns., Fasseas, C., 1990. Air Pollution Effects on the Leaf Structure of Laurus nobilis, An Injury Resistant Species. University of Athens. Institute of General Botany. Athens.

4. Göker., Y. Acar., İ. 1983, Orman Yan Ürünlerinden

(Laurus nobilis L.) Akdeniz Defnesi, İ.Ü. Orman Fakültesi Dergisi, Cilt: 33, Seri: B, Sayı:1, 124-140s,

İstanbul.

5. Uyar B (2014). Hatay Yöresinde Seçilmiş Defne (Laurus Nobilis L.) Genotiplerinde Uçucu Yağ Oranı ve Bileşenlerinde Ontogenetik Varyebilitenin Belirlenmesi ve Baharat Kalitesi Açısından Yaprak Özelliklerinin Değerlendirilmesi. Doktora Tezi, Mustafa Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Hatay.

6. Baytöre F (2014). Yalova İlinde Farklı Yüksekliklerde Doğal Olarak Yetişen Defne (Laurus Nobilis L.) Populasyonlarında Bazı Morfolojik ve Kalite Özellikleri ile Ontogenetik Varyabilitenin Belirlenmesi. Doktora Tezi, Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tekirdağ.

Defne ağacı hakkında haftalık yazımıza ailemizin en minik ferdi torunum Defne’nin doğumu asıl sebep oldu. Defne’nin doğumunu aşağıda belirtilen şiir ile kutladık;

DEFNE’YE

Bekledik nice günler sevindik teşrifinle

Bahar neş’esi bulduk güz içinde seninle

Yenilendi coşkumuz o nazenin sesinle

Umut sun gönüllere hep taze hevesinle..

Hep yeşil ümitleri dört mevsime salıver

Defne Gülşen’de gezin menekşeler güller der

Hatırâ kalsın senden örtülü defineler

Şân’ını yâd eylesin bıraktığın eserler..

Hikmet Erbıyık, 23.11.2023,