NOKTA-79-AHSEN-İ TAKVİM-Bölüm 2

AHSEN-İ TAKVİM: İnsana Allah CC tarafından verilen en güzel ve en mükemmel biçim.

“Ahsen-i takvîm” ifadesi, “Andolsun ki biz insanı en güzel şekilde yarattık” (et-Tîn 95/4) meâlindeki âyette geçmektedir.

İnsanın ise, gelişmeye namzet yetenekleri önünde hemen hemen hiçbir sınır yok gibidir. Yürümeyi kendi çabasıyla, düşe kalka ancak öğrenen bu varlık, bir de bakmışsınız, milyonlarca yıldır yeryüzü semasında kanat çırpmakta olan kuşları birkaç asır içinde geride bırakmış, semânın hiç çıkılmayan yüksekliklerine ulaşmış, uzayın derinliklerinde uçup gitmiştir.

Canlıların her birine bir san'at hediye eden terbiye fiili, insan üzerinde sınırsız bir cömertlik sergilemiş ve ona bir değil, bütün san'atların ufkunu açmıştır. İnsan, kendi çabasını harcayarak öğreneceği bu san'at­larda meleke kazanacak, gittikçe daha çok şey öğrenecek, öğrendiklerini birbirine ekleyecek, birbirine aktaracak, fert ve topluluklar halinde eserler vücuda getirecek, yeryüzünün her köşesini kendi planladığı bu eserlerle donatacaktır.

Her biri farklı bir san'atta üstünlük gösteren varlıklara karşılık, insan işte böyle bir özelliğiyle tartışılmaz üstünlüğünü ortaya ko­ymaktadır. Bu da insanın dünya üzerinde ne aradığı sorusunun cevabına bizi yaklaştırıyor.

İnsanın, bu özel yetenekleri ve san'atlarıyla bir de peşine düş­tüğü şey var ki, kainattaki terbiye fiillerinin en göz kamaştırıcı­sıyla bizi karşı karşıya getirmektedir. O da, güzelliktir.

İnsan, bütün duyu ve yetenekleriyle, bir güzelliği her türlü şart altında ve her kılıkta tanıyabilecek bir yapıya sahip kılınmıştır. O göklerde ve yerde, meftun olduğu güzelliği arar. Onu bazan teles­kopla, bazan mikroskopla, bazan sözüyle, bazan sazıyla, bazan gö­züyle arar. Nerede olsa, o güzelliği bulur, çıkarır insan. Hangi şekle girse, onu tanır.

Bulduklarından bir şeyler öğrenir, bir şeyler anlar, bir şeyler anlatır. Sonra eserler ortaya koyar, gelip geçtiği bu dünyanın maddesinde ve manasında kendi izini bırakır. Açıkça anlaşılır ki, onun maddi ve manevi yapısı, duyu ve yetenekleri, hayal ve tutkuları, her şeyiyle bir iz bırakacak şekilde düzenlenmiştir.

İnsanın bu gelişmesini ve başardıklarını takip eden birisi, onun yaratılış ve yaşayışının inceden inceye planlanmış şekilde gerçek­leştiğini görecek ve bu işte bir terbiye fiilinin çok daha kapsamlı eserlerini gözleyecektir.

Burada, insanın düşünce ve duygu dünyasına geliyoruz ki, başka hiçbir varlıkla kıyas edilemeyecek bir zenginlik ve derinlik­le karşı karşıya kalıyoruz. Belki onun başında taşıdığı göz, karta­lınkiyle kıyaslandığında daha zayıf düşebilir.

Fakat o bir çift gözün insan önüne serdiği manzaralar, bir kartalınkiyle kıyas edilemeyecek kadar renkli ve anlamlıdır. İşitme ve tatma gibi, onun diğer canlılarla paylaştığı duyular da, duygu ve düşünce dünyasının bir parçası haline geldiğinde, yine kıyas kabul etmez bir zenginlik ortaya çıkarıyor. İşte, insanın var oluşunun anlam ve hedefi de işte tam burada yatıyor. (1)

• Ben ve O, Ümit Şimşek, Zafer Yayınları, Sayfa 60-62, Istanbul 2000.

Mahlukatın en seçkini olarak seçilip bu dünyaya gönderilen insanın mahiyeti hakkındaki duygularımızı biz de aşağıdaki dizelerle ifadeye çalıştık;

(İnsan ahsen-i takvimde yaratıldığı ve ona gayet câmi’ bir istidad verildiği için; esfel-i safilînden tâ a’lâ-yı illiyyîne, ferşten tâ arşa, zerreden tâ şemse kadar…… nihayetsiz sukut ve suuda giden iki yol onun önünde açılmış bir mu’cize-i kudret ve netice-i hilkat ve acube-i san’at olarak şu dünyaya gönderilmiştir….23. Söz..)

AHSEN-İ TAKVİM

Derk eyle kıymetini beni Âdem ül insan

Ahsen-i takvim üzre halk olmuşsun hususan..

Fıtratında bahşolmuş çok câmî bir istidâd

Sukut ve suûduna konulmamış hiçbir had..

Esfel-i safilînden a’lâ-yı illiyyîne

Sınır yok maniâ yok kesb-i meratîbine

Önünde binbir türlü tekâmül-ü derecât

Veya tedenni için ma-teessüf derekât..

Ey insan! önündedir bir meydân-ı imtihan

Kesb-i hasenât eyler insan olan bir insan..

Şükrünü müdrik ol ki netice-i hilkat’sin

Bir acib sun-u bedî eser-i hakikat’sin..

A’lâ-yı illiyyîne sevk eder nûr-u iman

Derecât ve hasenât kesbeder böyle insan..

Hem de Cennet’e lâyık bir âli kıymet alır

Defter-i hasenât’ta bir hüsn-ü kayıt kalır..

Esfel-i sâfilîne düşürür küfr-ü zulmet

Cehennem için ehil ne elim bir vaziyyet..

Rabb-i Rahim nezdinde iman büyük intisab

San’at-ı İlahi’nin tezâhürüne nisâb..

Küfür, o intisâb’ı keser yazık kat’eder

İnsan’ı şekâvet’le perişan bedbaht eder..

Bu kat ile gizlenir San’at-ı Rabbaniye

Hak’tan udûl edenler fâniye ve zâile..

İnsan elbet nümûne Rabbâni bir san’at’a

Bir misal-i musaggar asâr-ı kâinat’a

İnsan bütün esmanın cilvelerine mazhar

Üzerinde işlenmiş bin nukûş-u manidar..

Manidar nakışları okutur îman nuru

Nukûşu vâzıh okur mü’minler’in şuûru..

Ehl-i îman üstünde cilve-i Samedâni

Böyle tezahür eder hem san’at-ı Rabbani..

İnsanı insan eder Mevla’ya teabbud’u

İntisab-ı iman’la ne yüksektir suud’u..

Mahlukât’ın fevkinde insan’ın i’tilâsı

Hulk’unu tezyin eder iz’ân’ı ve ihlâsı..

İnsan bu kemalât’la Cennet’e ehil elyâk

Emr-i bil ma’ruf için gayreti pür iştiyâk..

İnsanı tenvir eder iman parlak bir nurdur

Mektûbat-ı Rabbâni bu nur ile okunur..

Şu kitâb-ı kainat şu nur’la ziya bulur

Mâzi ile müstakbel zulümattan kurtulur..

Elbet iman hem nurdur hem kuvvet-i manevi

Nûr-u iman’la meşbû mü’minler’in can evi..

Sâhib-ül iman kişi ref eder zulümât’ı

Def eder iman ile savlet-i hücumât’ı

Mü’min’in lisanında “Tevekkeltü alallah”

İltisâk-ı iman’la cümle bulurlar felah..

Mü’minler emvâl’ini Hakk’a emanet eder

Hayat sefinesinde emniyetle seyreder..

Pek çok menzilden geçer uzun bir yolda insan

Ferah ü eman verir elbet şuûr-u iman..

Kabirde ve berzahta iman’dır ışık veren

Bu nur Dâr-ı Beka’ya suhûletle gönderen..

İman nûru tevhide teslim’e ışık saçar

Teslim tevekkül ile Cennet’e bir yol açar..

Hikmet Erbıyık, 22.04.2023, Güzelce