Determinizm nedir, determinizm ne demek?
Determinizm, gelecekteki olayların geçmişteki olaylar ve şimdiki durumlar tarafından belirlendiği ve bu olayların kaçınılmaz olduğu fikrini ifade eder. Determinizme göre, evrenin başlangıcından itibaren var olan şartlar ve doğa kanunları, meydana gelen her şeyin olmasını kaçınılmaz kılar.
Örnek: Bir bilardo masasında, bir bilardo topunun diğer bir topa belirli bir açı ve kuvvetle çarpması durumunda, bu topun hangi yönde ve hangi hızla hareket edeceğini tam olarak tahmin edebiliriz. Eğer tüm başlangıç koşullarını ve etkileyen kuvvetleri biliyorsak, sonucu da önceden tahmin edebiliriz. Bu, deterministik bir yaklaşımdır.
Filozoflarla Determinizm:
- Baruch Spinoza: Spinoza, her şeyin bir nedeni olduğunu ve bu nedenlerin bir sonucu kaçınılmaz kıldığını savunmuştur. Ona göre, evrendeki her şey zorunlu bir şekilde gerçekleşir ve hiçbir şey tesadüfen meydana gelmez.
- Pierre-Simon Laplace: Laplace'ın ünlü "Laplace'ın Şeytani" düşüncesi, evrendeki her atomun konumu ve hızı hakkında tam bilgiye sahip bir varlığın, evrenin geçmişini ve geleceğini tam olarak tahmin edebileceğini öne sürmüştür.
- Albert Einstein: Kuantum mekaniğinin olasılıkçı doğasına karşın, Einstein, "Tanrı zar atmaz" şeklindeki ünlü sözüyle deterministik bir evren görüşünü savunmuştur.
Bununla birlikte, 20. yüzyılda, kuantum mekaniği gibi teoriler determinizmin sınırlarını sorgulamıştır. Kuantum mekaniğine göre, en temel parçacık seviyesinde, olayların sonuçları kesin olarak önceden belirlenmiş değildir ve sadece olasılıklarla ifade edilebilir.
Determinizm, ahlak, özgür irade ve sorumluluk gibi konularda da önemli felsefi sorunlara yol açmıştır. Eğer her şey önceden belirlenmişse, insanların özgür iradesi var mıdır? İnsanlar eylemleri için gerçekten sorumlu tutulabilir mi? gibi sorular bu konseptin getirdiği temel meselelerdendir.
Değerli NoktaGazetesi.com.tr okurları,
NoktaGazetesi.com.tr ekibi olarak Türkiye'de ve dünyada yaşanan, haber değeri taşıyan gelişmeleri sizlere en hızlı, tarafsız ve kapsamlı şekilde sunmak için çalışıyoruz. Bu süreçte sunduğumuz haberlerle ilgili eleştiri, görüş ve yorumlarınız bizim için çok değerli. Ancak, karşılıklı saygı ve hukuka uygunluk çerçevesinde, daha sağlıklı bir tartışma ortamı oluşturmak adına yorum platformumuzda uyguladığımız bazı kurallarımız bulunmaktadır.
Sayfamızda Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına ve evrensel insan haklarına aykırı yorumlar onaylanmaz ve silinir. Okurlarımız tarafından yapılan yorumların, (diğer okurlara yönelik olanlar da dahil) kişilere, ülkelere, topluluklara, sosyal sınıflara ırk, cinsiyet, din, dil başta olmak üzere ayrımcılık içermesi durumunda, yorum editörlerimiz bu yorumları onaylamayacak ve silecektir. Onaylanmayacak ve silinecek yorumlar arasında aşağılama, nefret söylemi, küfür, hakaret, kadın ve çocuk istismarı, hayvanlara yönelik şiddet söylemleri de yer almaktadır. Suçu ve suçluyu övmek, Türkiye Cumhuriyeti yasalarına göre suçtur, bu nedenle bu tür yorumlar da NoktaGazetesi.com.tr sayfalarında yer almayacaktır.
Ayrıca, Türkiye Cumhuriyeti mahkemelerinde doğruluğu kanıtlanamayan iddia, itham ve karalama içeren, halkı kin ve düşmanlığa tahrik eden, provokatif yorumlar da yapılamaz.
Markaların ticari itibarını zedeleyici, karalayıcı ve ticari zarara yol açabilecek yorumlar onaylanmaz ve silinir. Aynı şekilde, bir markaya yönelik promosyon veya reklam amaçlı yorumlar da onaylanmaz ve silinecek yorumlar kategorisindedir. Diğer web sitelerinden alınan bağlantılar NoktaGazetesi.com.tr yorum alanında paylaşılamaz.
NoktaGazetesi.com.tr yorum alanında paylaşılan tüm yorumların yasal sorumluluğu yorumu yapan kullanıcıya aittir, NoktaGazetesi.com.tr bu sorumluluğu üstlenmez.
NoktaGazetesi.com.tr'de yorum yapan her okur, yukarıda belirtilen kuralları, sitemizde yer alan Kullanım Koşulları'nı ve Gizlilik Sözleşmesi'ni okumuş ve kabul etmiş sayılır.
Kurallarımıza uygun şekilde saygı, nezaket, birlikte yaşama kuralları ve insan haklarına uygun yorumlarınız için teşekkür ederiz.