Aslında gördüğünüz 4 otomobilden 1’i hurda yaşında! Ekonomik kriz araç piyasasını vurdu

Türkiye’de düşen alım gücü, trafikteki araç parkının hızla yaşlanmasına neden oldu. TÜİK verilerine göre, Türkiye’de toplam araç parkının yaş ortalaması 2024 yılında yüzde 14,3’e yükselirken, 0-5 yaş arasındaki otomobillerin oranı, son 7 yılda 10 puan azalarak yüzde 24,5’e geriledi. Ekonomik model satışları azalırken, lüks araç yüzde 30’a yakın arttı. Bu durumun en büyük nedeni, ÖTV matrah güncellemesi ve hurda teşvikinin henüz gelmemiş olması olarak açıklandı.

GERİLEME SÜRÜYOR

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı 2024 yılını verileri, Türkiye’de trafiğe kayıtlı toplam araçların ortalama yaşının, verinin açıklanmaya başladığı 2017 yılından bu yana 14,3 ile en yüksek seviyesine çıktığına işaret etti. Son 7 yılda toplam otomobillerde ortalama yaş 1,8 puan artışla 14,2’ye çıkarken, en yüksek artış 5,8 puanla 11-15 yaş arasında gözlendi. 6-10 yaş arası 3 puan artışla yüzde 20,3’e, 21 yaş ve üstü otomobillerin oranı da 2,8 puan artışla 25,6’ya yükseldi. 0-5 yaş arası otomobillerin oranı ise 9,8 puan seviyesinde azaldı. 2017’de her 100 otomobilden 34,3’ü yeni araç kategorisinde gösterilen 0-5 arası yaşa sahipken, bu sayı 2024’te 24,5’e geriledi.

YÜKSEK ENFLASYON ETKİSİ

Yüksek enflasyon ve krediye erişimde yaşanan zorluklar, pazardaki görünümü de değiştirdi. Türkiye’de orta sınıfın otomobile erişimi giderek zorlaşırken, lüks segment büyüdü. 1 milyon 228 milyon adetle tarihi rekorun kırıldığı 2024 yılında A, B ve C segmentinden oluşturan ekonomik modellerin satışları yüzde 2’nin üzerinde azalırken, D, E ve F segmentini kapsayan lüks otomobillerin ise yüzde 29 arttı. 2023 yılında pazarın yüzde 89’unu vergi oranları düşük olan A, B ve C segmentlerindeki araçlar oluştururken, 2024 yılında bu pay 3,3 puan azalarak yüzde 85,7’e geriledi. Türkiye’de otomobile erişimin giderek zorlaşmasındaki temel nedenlerden biri de mevcut vergi sistemi.

ÖTV SİSTEMİ FELÇ EDİYOR

ÖTV sistemi nedeniyle Türkiye’de satılan otomobiller, fabrika çıkış fiyatının neredeyse 3 katına satılıyor. Öte yandan, son iki yıldır ÖTV matrah güncellemesi yapılmadığı için tüm modeller yüzde 80 ÖTV dilimine girmiş durumda. Sektörün önde gelen STK’larının başkanları, bu yılın başında gerçekleştirdikleri yıllık değerlendirme toplantılarında vergi sisteminde düzenleme beklediklerini, ayrıca araç parkının yenilenmesi için hurda teşvikine ihtiyaç olduğuna dikkat çekti.