Ahmet Alp Aker: Soğuk zincirin korunması bakteriyel üremenin yavaşlatılması konusunda çok önemli

Kocaeli Haber - Nokta TV ekranlarında yayınlanan Adem Yaman ile Akademi Günlüğü programına Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi halk Sağlığı Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Dr. Öğr. Üyesi Ahmet Alp Aker konuk oldu. Aker, programda toplum sağlığını yakından ilgilendiren gıda güvenliği ve gıda zehirlenmeleri konusunda dikkat çeken bilgiler aktardı. Evlerde ve toplu yemek tüketilen yerlerde hijyen ve temizliğin çok önemine vurgu yapan Aker, bakterilerin üremesinin engellenmesi konusunda yapılması gerekenleri adım adım anlattı. Aker’in konu hakkında aktardıklarının satır başları şu şekilde:

“HAYATIMIZIN ÇOK ÖNEMLİ BİR PARÇASI”

“Gıdalar hayatımızın çok önemli bir parçası. Gelişebilmemiz, sağlığımız için sürekli beslenmemiz gerekiyor. Bu beslenme doğumdan ölüme kadar devam eden bir süreç. Sürekli olarak gıda maddeleri almak durumundayız. Bunların vücudumuz tarafından işlenmesi ve kullanılması gerekiyor. Günümüzde gıdalarla ilgili problemler daha çok dile getirilmeye başlandı. Özellikle sağlığı tehdit ediyor mu, kronik rahatsızlıklara sebep oluyor mu? Ya da akut olarak salgınlara yol açıyor mu? Başta ishalli hastalıklar olmak üzere. Vatandaşlarımızda çeşitli hastalıklar gıda kaynaklı olarak ortaya çıkıyor mu endişesi var.

“ÖZEN GÖSTERİLMELİ”

Özellikle ev dışı gıda tüketimi önemli bir risk olarak görünüyor. Burada toplu yemek hazırlanması, dağıtılması, saklanması nedeniyle daha özen gösterilmesi gerektiği aşikar. Gıdanın işlenmesi, temizlenmesi, pişirilmesi sonra da vatandaşlara sunulması aşamalarının her birinde büyük özen gösterilmesi gerekiyor. Gıdayı servis eden, gıdayı hazırlayan kişilerin bu konuda hem bilgili olmaları hem de kendilerinin sağlıklı olmaları gerekiyor. Gıda hazırlayan kişinin bir hastalığı olması durumunda örneğin bir cilt yarasının olması veya verem hastası olması durumunda bunun temas ettiği aletlere, yüzeylere ve gıdaya geçme ihtimali vardır. Bu da o gıdayı tüketen kişilerin hastalanmasına yol açabilir.

GIDA ZEHİRLENMESİNDEN NE ANLAMALIYIZ?

Gıda zehirlenmesi dendiğinde ne anlatılmak istendiğini biraz açalım. Gıda zehirlenmesinde gıdalara bağlı hastalıklardan bahsediyoruz. Ama bu hastalıklara yol açan kimi mikroorganizmalar toksinlerde salarlar. Bu toksinlere bağlı olarak gerçekten zehirlenme görülebilir. Gıda zehirlenmesi dendiğinde sadece toksinlere bağlı zehirlenme olayları değil kötü hazırlanmış ya da sağlığa uygun olmayan kirli gıdaların tüketimine bağlı kimi hastalıkların ortaya çıkmasını anlıyoruz. Burada sadece biyolojik faktörleri değil kimyasal bazı faktörleri de dikkate almamız gerekiyor. Gıdaların üretiminde kullanılan zirai ilaçlama yöntemleri veya hava kirliliğinin getirdiği toprak kirliliği durumları ile suların kirlenmesi ile bunların insan vücuduna girmesi hastalıklara yol açabilir. Biyolojik faktörler arasında da bakterileri, virüsleri ve parazitleri sayabiliriz.

“SOĞUK ZİNCİR KORUNMALI”

En çok gıdaya bağlı hastalığa yol açan mikroorganizmalar bakterilerdir. Bakteriler uygun koşulu buldukları zaman gıdalarda üreyebiliyorlar. Virüsün üremek için vücuda girmesi gerekiyor. Parazitlerde yine girdikleri bedenin imkanlarından faydalanarak çoğalırlar. Ama bakteriler uygun koşullar sağlandığı zaman üreyebiliyorlar. Ne bunlar? Sıcaklığın uygun olması gerekiyor. Bakteri için ideal sıcaklık 20 ila 40 derece arası. Yani insan vücudunun ısısıdır. Dolayısıyla soğuk zincirin korunması, gıdaların soğukta saklanması bakteriyel üremenin yavaşlatılması konusunda çok önemlidir. Bakteriyi öldürmüyorsunuz sayısını azaltmış oluyorsunuz. Ya da yüksek ısılarda, 60 derecenin üzerinde özellikle bakteriler dayanamıyorlar. Çoğunlukla ölüyorlar. Dolasıyla yemekleri iyi pişirilmesi ve sonrasında bu pişirilmiş gıdaların sıcaklığını muhafaza edilerek servise devam edilmesi de bakteri üremesini durduran bir faktör olarak rol oynuyor.

“DONUK HALDE KALMALARI LAZIM”

Dondurma da bir yöntem. Eksi 18-20 derecelerde bakterilerin üremesi tamamen duruyor. Dondurulmuş gıdalar bu yönden eğer toplandıktan işlendikten hemen sonra sağlıklı koşullarda dondurulmuşlarsa son kullanma tarihine kadar sağlık açısından uygunluklarını koruyorlar. Bütün bu süreç içerisinde donuk halde kalmaları gerekiyor. Buna dikkat etmek lazım. Mesela uzun süreli bir elektrik kesintisi oldu, dolapta arıza oldu ya da buzluğun kapısı açık kaldı. Isıda lokal olarak bir artış olsa bölgesel olarak bir üreme söz konusu olabilir. Tavsiye edilen; dondurulmuş gıdaların buzluktan çıkarıldıktan sonra dış ortamda değil buzdolabı içinde çözülmeye bırakılması ya da mikrodalga fırınlarda bu çözülmenin yapılması. Böylece bakteri üremesine izin verilmemiş oluyor.

“ÖZELLİKLE BEYAZ ET”

Gıdaların kimileri bakterinin üremesi için daha uygun ortam sağlıyor. Örneğin et gibi. Özellikle de beyaz et. Dolayısıyla bunlar eğer hayvanın kendisinde bakteri varsa ya da sonradan insan eliyle veya et kesiminde kullanılan tahta, bıçak gibi eşyalardan bulaşırsa kısa bir süre içerisinde ortamın besin değerinin yüksek olmasından dolayı bakterilerin üremesi ve çoğalmasına neden oluyor. Bu da zehirlenme riskini arttırıyor. Temizlik çok önemli. Gıdaların işlenmesi sırasında gıdanın hiçbir şekilde kirlenmemesi özellikle dışkıyla temas etmemesi çok önemli. İnsan dışkısı olsun hayvan dışkısı olsun dışkıda çok sayıda mikroorganizma var. Bu nedenle gıdayı hastalık yapmayacak şekilde korumak çok önemli. Bu sektörde çalışan herkesin hem sağlık kontrollerinden geçmesi hem de temizliğe ve bulaşın önlenmesine dikkat etmesi özellikle hijyenin korunmasına dikkat etmesi gerekiyor.

“TEMAS ETMEMELİLER”

Evlerde özellikle önerilebilecek şey evde yemek hazırlarken pişmiş gıdalarla pişmemiş gıdaların birbirine temas etmesinin engellenmesi. Pişmemiş gıdalar özellikle de et gibi ürünlerin kesiminde kullanılan tahta, bıçak gibi malzemenin hiçbir şekilde pişmiş gıdalara temas etmemesi. Çünkü pişmiş gıdayı siz tüketmeye hazırsınız. Eğer temas ederse kirlenecektir dolayısıyla da kısa bir süre içerisinde hastalık yapar hale gelebilir. Uygun ortam ve oda sıcaklığında bir kaç saat içerisinde hastalık yapar hale gelebilir.”

11 kişi hayatını kaybetmişti... Katliam gibi kazanın 3. duruşması yapıldıTürkiye Gündemi

Meclis gündemine gelecek… Para cezaları artıyor!Türkiye Gündemi

15 bin öğretmen atama takvimi belli olduTürkiye Gündemi