Dr. A. Kıvanç Kutluca’dan Cedit Mahallesi değerlendirmesi: Bilinmezi çok, uygulaması hızlı bir proje

ÖZEL HABER - MELİH CAN ŞENOL

Kocaeli Haber - Kocaeli Üniversitesi Şehir Ve Bölge Planlama Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Ahmet Kıvanç Kutluca, şehir planlama konusunda Kocaeli’de yürütülen çalışmalar ve Cedit Mahallesi’nde sürdürülen kentsel dönüşüm projesine ilişkin önemli açıklamalarda bulundu.

“KENTİN GELECEĞE YÖNELİK PLANLARININ GÖZDEN GEÇİRİLMESİ GEREKİYOR”

Kutluca, günümüz kentlerinin nüfus ve trafik gibi sorunlarının aslında bir plansızlıktan kaynaklandığını belirterek, “Kontrolsüz nüfus artışı ve buna bağlı olarak ortaya çıkan trafik ve benzeri sorunlar, günümüz kentlerinin en büyük sorunlarını oluşturuyor. Bu sorunlar esasında bir tür plansızlıktan, organizasyonsuzluktan kaynaklanıyor. Kent büyüyor fakat nasıl büyüyecek? Kent büyüdükçe, altyapı yeterli olacak mı? Ve büyüdüğü zaman tüm bu konular yeniden mi ele alınacak? Bu gibi sorular, şehir ve bölge plancılığının oldukça teknik konularını içeriyor. Bu kapsamda öncelikle kentin geleceğe yönelik planları yapılıyor. Ardından bu planlar doğrultusunda uygulamanın yapılması gerekiyor. Belirli periyotlarla kentin geleceğine yönelik planların gözden geçirilmesi gerekiyor” dedi.

“İNSANLARIN NEFES ALACAĞI ALAN OLDUKÇA AZ”

1999 Depreminin Kocaeli için bir eşik olduğunu dile getiren Kutluca, “Kocaeli, ilk geldiğim zaman, çok beğendiğim bir kent değildi. Yapı stoğunun eskiliği ve düzenin karmaşıklığı gibi ciddi problemler vardı. Özellikle İzmit kent merkezinde ve Gebze’de çok yoğun bir yapı stoğu olduğu için kamusal yeşil alan dediğimiz, insanların nefes alacağı alanlar oldukça az. Mümkün olduğunca bunları öne çıkartacak çalışmaların yapılması gerekiyor. Fakat İstanbul, Bursa ve Sakarya gibi çevredeki kentlere baktığımız zaman 99 depreminin Kocaeli için bir eşik olduğunu görebiliyoruz. Bu durum biraz fırsata dönüştürülmüş biraz da yanlış kullanılmış” ifadelerinde bulundu.

“YAPMAMIZ GEREKEN ÇOK ŞEY VAR”

Kocaeli’nin sağlam zemini olan bölgelerinde yapılaşmanın olumlu olduğunu fakat kıyı bölgelerindeki konutların dönüştürülmesinde zayıf kalındığını vurgulayan Kutluca, “Fırsata çevrilen kısım; İzmit’in biraz daha tepe kısımlarına daha sağlam zeminde daha düşük yoğunluklu konutlar yapılmış. Örneğin Kocaeli Üniversitesi’nin Umuttepe’de yapılması önemli bir fırsat. Üniversitenin Umuttepe’ye yapılmasının ardından bölgede daha düşük yoğunluklu konutlar yapılmış ve yapılmaya devam ediyor. Fakat deniz kenarına yakın, zemini kötü bölgelerdeki konutları dönüştürmek konusunda zayıf kalınmış. 99 depremi kulağımıza küpe olmuş fakat yapmamız gereken daha çok şey var” dedi.

“KOCAELİ’DE HIZLI BİR REAKSİYON ALINDI”

Kocaeli’de, depremlere ilişkin önemli çalışmalar yapıldığını belirten Kutluca, “6 Şubat depremlerinin ardından Kocaeli Büyükşehir Belediyesi önderliğinde Kocaeli’de hızlı bir reaksiyon alındı ve ‘Dirençli Şehir Kocaeli’ Bilim Kurulu kuruldu. Bu grupta Kocaeli Üniversitesi, Gebze Teknik Üniversitesi ve Marmara Araştırma Merkezi akademisyenlerinin organizasyonlarıyla Marmara depremiyle ilgili çalışmalar yapılıyor. Çalışmalar neticesinde bir farkındalık oluştu. Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Afet İşleri Daire Başkanlığı kuruldu. Yeni bir ekip fakat hızlı çalışmaya gayret ediyorlar. Onlarla birlikte farklı çalışmalar içerisinde bulunuyoruz” şeklinde ifadelerde bulundu.

2053’TE KOCAELİ NASIL OLMALIDIR?

Büyükşehir tarafından yürütülen ‘Kocaeli Vizyon 2053’ çalışmaları hakkında bilgi veren Kutluca, “Şu anda Çevre Düzeni Planı öncesinde Kocaeli Büyükşehir Belediyesi tarafından yürütülen ‘Kocaeli Vizyon 2053’ çalışmasıyla ‘2053’te Kocaeli nasıl olmalıdır?’ çalışmalarının içerisindeyiz. Bu kapsamda etkinlikler yapıyoruz. Bunlar sonucunda yaza doğru, bizimde içinde olduğumuz ekiplerce Kocaeli’nin vizyonuyla ilgili görüşlerimizi belirtmeye başlayacağız. 2026 yılının yaz dönemine doğru da ’Kocaeli Vizyon 2053’ çalışmasını tamamlamayı düşünüyoruz” dedi.

“ÇALIŞMALARIN KAĞIT ÜZERİNDE KALMAMASI LAZIM”

Önemli çalışmaların yapıldığını fakat bu çalışmaların kağıt üzerinde kalmaması gerektiğini vurgulayan Kutluca, “Yani bundan 30 yıl sonrasının hedeflerini belirleyeceğiz. Geleceğin Kocaelisini şekillendirme yoluna gidiyoruz. Büyükşehir bu anlamda önemli bir atılım yaptı ve bir proje gerçekleştirdi. Fakat bu çalışmaların kağıt üzerinde kalmaması lazım. Siyasetin, bu projelerin arkasında güçlü bir şekilde durup uygulamaya geçirmesi gerekiyor. Bunu da zaman içerisinde göreceğiz” ifadelerinde bulundu.

“HIZLI BİR ŞEKİLDE UYGULAMAYA GEÇİLMESİ GEREKİYOR”

Kocaeli’de öncelikle Marmara Depremine hazırlanmak gerektiğine dikkat çeken Kutluca, “Öncelikli olarak Maramara Depremine hazırlanmak gerekiyor. Çünkü biliyoruz ki bu deprem İstanbul’a çok yakın bir yerde olacak ve tüm Türkiye’nin gözü İstanbul’da olacak. Belki de Kocaeli’de yalnız kalacağız. Bu yüzden Kocaeli’de bazı şeyleri tamamlamamız gerekiyor. Bu konuda bekleyecek zamanımız yok. Bir takım çalışmalar var, ciddi bir birliktelik ve disiplinler arası organizasyonlar var. Fakat bunların hızının artması ve mümkün olduğu kadar hızlı bir şekilde uygulamaya geçilmesi gerekiyor” dedi.

“KİMSENİN HAYIR DİYEBİLECEĞİ BİR ŞEY DEĞİL”

Kentsel dönüşümün sadece yıkıp yeniden yapmaktan ibaret olmadığını belirten Kutluca, “Kentsel dönüşüm kimsenin hayır diyebileceği bir şey değil. Çünkü ciddi oranda eski bir yapı stoğumuz var. Özellikle 99 depremi öncesi yapılan binalarda malzemeyle ilgili problemlerimizin olduğu yadsınamaz. Fakat kentsel dönüşüm sadece yıkıp yerine daha yüksek ve daha üst gelir grubuna yönelik konutların üretildiği bir yapım aracı değil. Kentsel dönüşüm dediğimiz şeyin 8-9 farklı alt başlığı var” ifadelerinde bulundu.

“SOSYAL KONUT KAVRAMI ARKA PLANA ATILIYOR”

Türkiye’de kentsel dönüşümün yıkıp yeniden yapmak üzerine şekillendiğini dile getiren Kutluca, “Bizde kentsel dönüşüm projeleri maalesef yıkıp yeniden yapma ve üst gelir gruplarını yerleştirmek üzerine projelere dönüşmüş. Kentse dönüşüm uygulamaların yüzde 90’ı bu şekilde yapılıyor. Bizim ülkemizde ağırlıklı olarak bu uygulanıyor çünkü müteahhit diye bir bileşen var. Bu grup kârını maksimize etmeye çalışıyor ve maksimum kâr edebilecekleri projelere girmeye çalışıyorlar. Bu sebeple sosyal konut kavramı arka plana atılıyor” dedi.

CEDİT MAHALLESİ

Cedit Mahallesi’nde sürdürülen kentsel dönüşüm çalışmaları hakkında açıklamalarda bulunan Kutluca, “Cedit Mahallesi’nde sürdürülen kentsel dönüşüm sürecinin karmaşık bir şekilde başladığını belirten Kutluca, “Cedit Mahallesi’nin süreci çok karmaşık. Kentsel dönüşümü yapan kurumlar sürekli değişti. İlk proje Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile İzmit Belediyesi’yle başladı. Ardından Kocaeli Büyükşehir Belediyesi’ne geçti ve bu kurumsal değişiklikler ile sürecin sekteye uğraması projenin çok uzamasına sebep oldu” dedi.

“TAMAMEN DEĞİŞTİRİR Mİ DİYE KAYGILANDIRIYOR”

Cedit Mahallesi’nde beliren görüntünün çevredeki yapı tipolojisini değiştirebileceğinden kaygı duyduğunu dile getiren Kutluca, “Belirli bir yükseklikte fakat kamusal açık alan dediğimiz yerler görünmüyor. Zeminde Nikomedya Antik Kenti’nin bazı izleri var ve bunların nasıl korunacağını bilinmediği bir durum var. Yani bilinmezi çok, uygulaması hızlı bir proje. Ortaya çıkacak binalar, kentin çeperindeki yapı görüntüsünü değiştireceği görünüyor. Bu durum bölgedeki yapılaşma tipolojisini tamamen değiştirir mi diye kaygılandırıyor” ifadelerinde bulundu.

“YENİ YAPI TİPLOJİSİ ESKİ BİNALARDAN ÇOK FARKLI”

Eski ulaşım arterlerinin yeterine zorlandığını ve yeni yükü kaldırabileceğine dair soru işaretleri olduğunu vurgulayan Kutluca, “Artıları tabiki var. Sonuçta eski yapı stoğu yenileniyor. Fakat çıkan yeni yapı tipolojisi eski binalardan çok farklı. Yoğun bir yapılaşma ve çok yüksek istinat duvarları var. Tepenin görüntüsünü ciddi anlamda değiştiren yeni bir anlayış… Daha yoğun bir konut grubu gelecek ve buradaki eski ulaşım arterlerinin yeterliliği soru işareti oluşturuyor” dedi.

“RAYLI SİSTEMLERE İHTİYACIMIZ VAR”

Kocaeli’nin yeraltı ve yerüstü yeni raylı sistem güzergah ve projelerine ihtiyacı oldunu belirten Kutluca, “Zaten yoğun bir alan ve daha fazla yoğunluk getiriyorsunuz. Dolayısıyla şu andaki trafiği kara yolu ile çözme şansınız yok. Bizim mümkün olduğunca raylı sistemlere hatta mümkünse metrolara ihtiyacımız var. Fakat hala daha karayolu çalışması yapılıyorsa bu, kentin yararına bir uygulama olmaz. Dolayısıyla Cedit Mahallesi Kentsel Dönüşüm Projesi, depreme dayanıklılık bakımından artıları olan fakat yoğunluk, estetik ve gelecekte çevresini tetiklemesi bakımından soru işaretleri taşıyan bir proje” şeklinde konuştu.