Esma Torun Çelik Çanakkale Zaferi’nin önemini anlattı: Mustafa Kemal’e esin kaynağı oldu!

ÖZEL HABER - MELİH CAN ŞENOL

Kocaeli Haber – 18 Mart Çanakkale Zaferi ve Şehitleri Anma Günü dolayısıyla Nokta Gazetesi’ne özel açıklamalarda bulunan Kocaeli Üniversitesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Esma Torun Çelik, “18 Mart hem Çanakkale zaferi hem de deniz şehitlerini anma günü. Yani aslında 18 Mart hem bir zafer hem de bir anma günü bu sebeple sadece bir zafer olarak kutlamak çok doğru değil” dedi.

ÇANAKKALE SAVAŞI NEDEN ÇIKTI?

Çanakkale Savaşı’nın başlamasının nedenlerine değinen Çelik, “29 Ekim 1914 yılında Osmanlı Devleti, Almanya’nın yanında Birinci Dünya Savaşına giriyor. Bunun akabinde İtilaf devletleri de Osmanlı Devleti’ni savaş dışı bırakmak ve savaşı kısa bir sürede bitirmek amacıyla donanmalarıyla Çanakkale Boğazına dayanıyor. Ayrıca bir diğer maksatları da müttefikleri olan Çarlık Rusya’sına destek sağlamak. Çünkü o yıllarda Çarlık Rusya’sı büyük bir Bolşevik isyanı ile karşı karşıya. Yani Çanakkale Savaşını oryaya çıkartan unsurlardan birincisi Osmanlı Devleti’nin işgal edilerek savaş dışı bırakılması ikinci unsur ise Çarlık Rusya’sına destek sağlamak” dedi.

ZAFER VE ANMA BİR ARADA

18 Mart tarihinin hem bir zafer ve kutlama fakat aynı zamanda da bir anma günü olduğunu vurgulayan Çelik, “Çanakkale Savaşı iki aşamalı bir savaş. Birinci aşaması deniz savaşları. Büyük bir itilaf donaması Çanakkale önlerine geliyor ve bu Osmanlı için büyük bir tehdit kaynağı. Fakat Türk ordusu hem Nusret Mayın Gemisi ile gizlice boğaza döşediği mayınlar hem de başarılı topçu atışları sayesinde deniz savaşlarını kazanıyor. İşte 18 Mart bu deniz savaşanın kazanıldığı tarih. Savaşın ikinci aşamasını ise; Çanakkale Boğazından geçemeyen itilaf devletlerinin amaçlarına ulaşmak için başlattığı kara savaşları oluşturuyor. Bu kara savaşlarında da itilaf devletlerinin karşısına Mustafa Kemal ve düşmanı buradan öteye geçirmemek için canla başla savaşan askerler çıkıyor. Kara savaşları çok daha uzun ve çok daha büyük kayıpları beraberinde getiriyor. Bu konuda farklı rakamlar olsa da karşılıklı olarak 200 binlere ulaşan bir insan kaybı var. Bu da 18 Mart tarihini bir anma günü yapıyor” ifadelerinde bulundu.

TÜRK VE DÜNYA TARİHİ AÇISINDAN ÖNEMİ

Çanakkale Savaşı’nın hem Türk tarihi hem de dünya tarihi açısından büyük bir öneme sahip olduğunu dile getiren Çelik, “Deniz zaferi ve Çanakkale şehitlerini anma günü olarak 18 Mart 110’uncu yılı itibariyle Türk ve Dünya tarihi açısından son derece önemli bir olay olarak karşımıza çıkıyor. Türk tarihi açısından baktığımızda Çanakkale Savaşları, Kurtuluş Savaşının liderini, Mustafa Kemal’i yaratıyor ve aynı zamanda Kurtuluş Savaşına da ilham kaynağı oluyor. Dünya tarihi açısından da, itilaf devletlerinin Rusya Çarlığına destek ulaştıramaması neticesinde bastırılamayan Bolşevik isyanı Ekim Devrimiyle sonuçlandı. Bu sürecin devamında Sovyetler Cumhuriyeti kuruldu ve Soğuk Savaş olarak bildiğimiz dönem başladı. Çanakkale Savaşının bir diğer önemi ise Avrupa ekonomisine çok büyük bir darbe vurmasıdır. 1929 yılında Avrupa’da büyük bir ekonomik buhran yaşanıyor. Bu ekonomik çöküntü öylesine etkili oluyor ki Avrupa’da faşizmin yükselişe geçmesine sebep olarak Hitler ve Mussolini gibi karakterleri ortaya çıkartıyor. Bu sürecin ardından da dünya ikinci kez büyük bir savaş ile karşı karşıya kalıyor. Bu anlamda Çanakkale Savaşı sadece bizim tarihimiz açısından değil dünya tarihi açısından da oldukça önemli bir olay” şeklinde ifadelerde bulundu.

MUSTAFA KEMAL VE SİLAH ARKADAŞLARININ ROLÜ

Çelik, Çanakkale’de görev yapan herkesin büyük bir öneme sahip olduğunu ve doğrudan tek bir kişiyi ön plana çıkartmanın doğru olmadığını belirtti. Fakat Mustafa Kemal’in, görev tanımlarının dışına çıkarak aldığı kararlarla bir lider olarak sivrildiğini vurgulayan Çelik, “Mustafa Kemal’in inisiyatif alarak tarihin akışını değiştirmesi, onu farklı ve öne çıkaran bir unsur olarak karşımıza çıkıyor. Fakat tabi ki bu bir ekip işi. Mustafa Kemal’in dışında orada görev yapan, Esat Paşa, Cevat Çobanlı, Nusret Mayın Gemisi’nin komutanı Rauf Bey ve bireysel olarak bir sembol olan Seyit Onbaşı gibi birçok isim var. Fakat Çanakkale Savaşı dendiği zaman benim aklıma ülke için hayatını adamış, yarı aç yarı tok bir şekilde bu mücadeleyi gerçekleştiren gençler geliyor” dedi.

“ÇOK KOLAY KAZANILMIŞ GİBİ DAVRANIYORUZ”

18 Mart Çanakkale Zaferi ve Şehitleri Anma Günü’nün anlam ve önemine vurgu yapan Çelik, “18 Mart tarihi Türk tarihi açısından çok büyük bir öneme sahip. Çanakkale, Türk halkı için büyük bir mücadelenin sembolü haline geldi. Dolayısıyla Çanakkale Savaşı, topyekûn bir mücadelenin mutlaka kazanılacağı mesajının verildiği bir savaş oldu. Bu nedenle Çanakkale aslında en zor dönemlerde bile, eğer doğru yönetilir ve doğru teşhisler konulursa kazanılamayacak savaşın olmadığını gösterdi. Bu savaşta başarı gösterenleri ve kaybedilenleri hem övmek hem de anmak çok önemli. Çünkü Çanakkale bizim varlık sebebimiz. Dolayısıyla 18 Mart tarihinin, bu ülkenin kolay kazanılmadığını, şapkamızı önümüze koyarak; canlarını seve seve feda eden insanların karşısında bizim bu ülke için ne küçücük bile olsa ne yaptığımızı düşünmemiz gereken bir zaman olması gerektiğini düşünüyorum. Çünkü bu ülke kolay kazanılmadı fakat kolay kazanılmış gibi davranıyoruz. Biraz da bu açıdan bakıp “Bundan sonra biz ne yapabiliriz?” diye düşünmek gerekiyor. Tüm şehitlerimizin ruhları şâd olsun” şeklinde konuştu.