GESOTİM Başkanı Necmi Kocaman: Deprem sırasında neler yapılacağını toplumumuz hala bilmiyor

Türkiye tarihinde birçok acı deprem bulunuyor. Bu depremler yalnızca fiziksel yıkımıyla değil, insanlarda bıraktığı psikolojik izlerle de hafızalara kazındı. 17 Ağustos 1999 Marmara Depremi, 12 Kasım 1999 Düzce Depremi, 8 Mart 2010 Elazığ Depremi, 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş Depremi, 23 Nisan 2025 Silivri Depremi ve daha nicesi...

GÖZLER BÜYÜK DEPREME ÇEVRİLDİ

Son yaşanan Silivri Depremi sonrası gözler beklenen büyük İstanbul depremine çevrildi. Bizde Nokta Gazetesi olarak Gölcük Arama Kurtarma Derneği (GESOTİM) Başkanı Necmi Kocaman ile afet bilinci, liyakat ve Türkiye'nin afet yönetimi üzerine bir röportaj gerçekleştirdik. Kurum olarak yapılan çalışmalardan bahseden Necmi Kocaman, “Biz 17 Ağustos 1999 depreminden sonra kurulmuş bir kurumuz. Bunu neden kurduk; bir levyenin çekicin olmadığı anlarda hemen bir metre yanımızdaki insanlara maalesef el uzatamamış, katkı verememiş onları enkazların içerisinde ölüme sevk etmiştik.

“HAZIRLIKSIZDIK”

Bilgisizdik, o konularda eğitimimiz söz konusu değildi. Hazırlıksızdık. Bu bize çok büyük bir ders oldu. Yaşamak ve hissetmek var hayatta. Biz bunu yaşadık ve bize yardım eden o insanların hepsi bir gün o afeti yaşadığında bizim onlara bir borcumuz çıktı. Bu borcu ödemek için, inanarak, bütün sevgimizi içine vererek belki de bazı insanlara karşı hayal olabilecek çalışmalar içerisine girdik.

“’SAMAN ALEVİ GİBİ SÖNECEKSİNİZ’ DEDİLER”

Birileri de ‘saman alevi gibi söneceksiniz’ dedi. Her şeyi dediler. Ama inanarak, severek biz bu işi bu zamana kadar getirdik. Yurt içi yurt dışı eğitimlerimizin tamamını aldık. Lojistik malzeme açısından çok güçlü bir konuma ulaştık.

“AMACIMIZ NE?”

Türkiye’de mesela şehirlerde, akredite ekipler çıkmaya başlayınca birer tane ekibin zor kurulduğu yerler varken biz Kocaeli bölgesinde, 2 tane tam kapsamlı erkek ekibimizin yanı sıra Türkiye’nin ikinci kadın arama kurtarma akredite ekibini oluşturduk. Biz futbol takımı gibi idmanlarımızı, çalışmalarımızı yapıyoruz. Amacımız ne? İnsanların ağlamaması, annelerin üzülmemesi, babaların evlatsız kalmaması. Kimsenin üzülmemesi. Yani iyilik üzerine kurulmuşuz. Çalışmalarımız bu boyutta da devam ediyor.

“AFAD’IN VERMİŞ OLDUĞU TALİMATLARLA YOLA ÇIKABİLİYORUZ”

Biz afetlere hazırız ama toplumun afet bilincini alması yönünde çok büyük eksiklikleri var. Biz bu konuda da çok önemli çalışmalar yapıyoruz. 25 bini aşkın eğitim verdiğimiz kurumlar, kuruluşlar var. Profesyonel eğitim verdiğimiz birim içi eğitimlerimiz var hiçbir ücret almadığımız. Deprem öncesi, deprem anı, deprem sonrası neler yapılacağına yönelik eğitimler, medikal eğitimler gibi eğitimler veriyoruz. Şuan da devam eden temel afet bilgisi eğitimlerimiz var. AFAD bünyesinde ama bütün gelir ve gideri sadece bizim elimizde. Ama olabilecek bir afet durumunda AFAD’ın bize vermiş olduğu talimatlarla yola çıkabiliyoruz. Eskiden çıkabiliyorduk şu anda bu durum yok. Türkiye genelinde sadece AFAD size bir konum verecek, yetkili size diyecek.

“LİYAKATLİ KİŞİLER YÖNETMELİ”

Eğitime çok önem veriyoruz, toplum çok bilinçsiz. Israrla söylediğim bir şey var, liyakat sahibi kişiler bu işin başında olmalı. Liyakatli kişiler yönetmeli. Biz gönüllüyüz, hiçbir şekilde para almadan bu işi yapıyoruz. Ama biz yeterli değiliz. Keşke deprem olmasa da bizlere de ihtiyaç duyulmasa ama bu ülkede her an her dakika yaşanabilecek bir afet deprem. Bu nedenle halkımızın mutlaka bilinçli olması lazım. Eğitim alması lazım” dedi.

“EKİPLERİ GÖRDÜKÇE KISKANIRDIK”

Türkiye’nin afet yönetim sistemine de değinen Kocaman, “Biz 26 yıl önce Gölcük Depremi’ni yaşadığımızda tabela konumunda bir şehir sorma vardı. Tamamen hazırlıksız yakalanmıştık. Yurt dışından mesela bize yardıma gelen ekipleri gördükçe kıskanırdık. Ne güzel kıyafetleri, malzemeleri var diye. Fakat o gün ve bugün arasında kıskanmış olduğumuz kurumlar akabinde çığ gibi büyüyen gönüllüler ordusu çıktı. Bugün afete müdahale aşamasında AFAD’ın başında veya bu tür konuların başındaki büyüklerimizin içerisinde daha hassas bilgilerimiz var. Çünkü yurt içinde, yurt dışında tazeliyoruz bilgilerimizi. Kıyafet ve malzeme konusunda Türkiye bir noktaya çığ atlattırdı. Çok büyük yol katettik.

“NELER YAPILACAĞINI TOPLUMUMUZ HALA BİLMİYOR”

Ama görüyoruz kafede depreme yakalanmış koşarak kaçıyor, evde yakalanmış koşarak iniyorlar. Büyük bir paniği hala atlatmadık. Hazırlık aşamasında deprem öncesi veya deprem sırasında neler yapılacağını toplumumuz hala bilmiyor. Çünkü toplumumuz top oynamayı, kafelerde oturmayı biliyor. Bize of diyorlar. Eğitime çok önem vermemiz lazım.

“YUKARISI TALİMATLARI VERİYOR BİZE HİÇBİR ŞEY SORULMUYOR”

Akredite olan ekiplerin çok iyi denetlenmesi lazım. Yani yukarısı talimatları veriyor. Nasıl gittin? Nasıl yaptın? Şuna ihtiyacın var mı? Biz onun adına görev yaptığımız halde bize bu tür şekilde hiçbir şey sorulmuyor. Bakan beyle görüşüyoruz sıkça, AFAD’tan sorumlu İçişleri Bakan Yardımcımızla da sürekli panellerde konuşuyoruz. Ama inanın bir kaos dünden beri yaşanıyor. Neler yaşıyoruz.

İNSANLAR KORKUYOR

Bütün millet artık korkuyor, evine gidemiyor. Havalarda şu anda soğuk dışarıda yatıyorlar. Büyük sıkıntılar çekiyorlar. 2 günde tatil verdiler, herkes memleketine kaçıyor İstanbul’u boşaltıyor. Bizim içinde burası aynı bizde ürperiyoruz.

“VARLIĞIMIZDAN RAHATSIZLAR”

Ama inanın bizim gibi arama kurtarma ekiplerinin varlığından bazı insanlar rahatsız. Biz kimseye kötülük yapmıyoruz. Biz kimseye dilenmiyoruz. Biz tutup da şunları bize alın dediğimiz, ettiğimiz yok. Bizim bir borcumuz var, tek sermayemiz bizim moral. O moralin bizden eksik edilmemesi için ne olur bir şey yaptıysak o teşekkür ederim kelimesi, bizim tek isteğimiz bu.

“TSK MUTLAKA BULUNMALI”

Bu işin ana noktasında gönülü, gönüllüsüz Avrupa’da verilen desteklerin verilmesi yüzde yüz şart. Türk Silahlı Kuvvetleri’nin bu kapsamın içinde mutlaka ama mutlaka bulunması lazım. Var ama kağıt üstünde değil. Açık ve net bir şekilde olmalı. JAK’larımız var, çok iyi ekiplerimiz var. Mesela UMKE olası afetlerin tamamına hazır. Sistemi oturtmuşlar.

“CANLARIMIZI KAYBETTİKTEN SONRA DİZLERİMİZE VURMANIN ANLAMI YOK”

Yani keşke demeyeceğiz. Bizim keşkemiz yok. Keşkeyi dediğimiz an dizlerimizi vururuz. Canlarımızı kaybettikten sonra dizimize vurmamızın hiçbir anlamı yok” açıklamalarında bulundu.