“Hain Paşa”nın İzmit’te yaptırdığı cami

Kocaeli Haber - İzmit’in camileri denilince akla gelen ilk camilerden biridir Fevziye Camii. 16. yüzyılda Rüstem Paşa'nın kethüdası Mehmet Bey'in ölümünden sonra onun ruhu için Mimar Sinan'a yaptırılmıştı. 1571 yılında açılan Fevziye Camii’nin ilk adı ise Mehmet Bey Camii’ydi.

SADECE HAMAM KALDI

İlk yapılışında cami aslında bir küllüye özelliğindeydi. Caminin yanında zaviye, misafirhane, namaz vakitlerinin belirlendiği muvakkithane, kütüphane, çeşme, tuvalet, şadırvan ve mezarlık ile birlikte inşa edilmişti. Bu yapıların hiçbiri ise günümüze kadar ulaşamadı. Fevziye Cami’ne gelir getirmesi amacıyla da çeşitli dükkan ve hamamlarda inşa edilmişti. O yapılardan günümüze kalan tek yapı, Fethiye Caddesinin üstünde bulunan tarihi hamam.

DEFALARCA YENİDEN YAPILDI

Sadece bu ek yapılar değil, Fevziye Camii, ilk yapılan cami değil. Defalarca yıkılan cami, ilk ve en büyük hasarını 1719 yılında yaşadı. Tarihe "Küçük Kıyamet" olarak geçen depremde kubbesi çöken cami, kiremit çatılı olarak aynı konuma yeniden yapıldı. 1756 yılında çıkan yangında zarar gören cami yeniden inşa edildi. 1836 yılından çıkan bir yangın sonucu tekrar yok olan yapı, Kaptan-ı Derya Ahmed Fevzi Paşa tarafından yeniden inşa edildi ve bu tarihten sonra Fevziye Camii adını aldı. Fevziye Cami, 1894 depreminde de büyük ölçüde zarar gördü ve II. Abdülhamid’in emriyle yıktırılarak duvarları taş-tuğla olmak üzere tekrar inşa edildi. Son olarak 17 Ağustos 1999 Marmara depreminde çok ağır hasar alarak kullanılamaz hale gelince yeniden inşa edilmek üzere bir kez daha tamamen yıkıldı. 2002 yılında tekrar temeli atıldı ve 30 Ocak 2004 tarihinde ibadete açıldı.

DONANMA İZMİT’TE YAPILDI

Mehmet Bey camiine Fevziye Camii adını veren Kaptan-ı derya Ahmed Fevzi Paşa’ya özel bir yer açmak lazım Kaptan-ı derya Ahmed Fevzi Paşa, Osmanlı tarihinde adı “hain” olarak geçen bir kişi. Fevzi Paşa aslen Girit kökenli. İstanbul'a genç yaşta gelmiş. Bir süre kayıkçılık yaptıktan sonra donanmaya girerek hızla yükselmiş, 1836 tarihinde II. Mahmud tarafından Kaptan-ı Deryalığa getirilmişti. Ahmed Fevzi Paşa’nın İzmit’le bağlantısı ise işte bu dönemde başlıyor. İzmit, dönemin kereste deposuydu. Gemi yapımı için kullanılan keresteler İzmit’ten temin edilirdi. Bunun yanında İzmit tersanesi de yeniden önem kazandı. 1827’de Navarin’de yok edilen donanmanın Kaptan-ı Derya Ahmed Fevzi Paşa’nın öncülüğünde yeniden inşası sırasında da İzmit’te pek çok gemi yapıldı. İzmit tersanesindeki bu yoğun gemi yapım faaliyeti sırasında sürekli kentte bulunan Ahmed Fevzi Paşa, 1836 yılından çıkan bir yangın sonucu tamamen yanan camiyi yenden inşaa ettirdi. İşte o günden sonra Mehmet Bey Camii, Fevziye Camii oldu. Caminin açılışını ise o dönem şehzade olan, sonraki yıllarda Osmanlı padişahı olacak, Abdülmecid ve Abdülaziz ile birlikte yapmıştı.

DONANMAYI MISIR’A TESLİM ETTİ

Kaptanı Derya Ahmed Fevzi Paşa’yı “Hain paşa” yapacak süreç ise 1839 yılında başladı. Mısır’da isyan başlatan Mehmed Ali Paşa, Osmanlı ordusunu Nizip'te bozguna uğrattı. O günlerde ise padişah 2.Mahmut öldü. Yerine oğlu Abdülmecid 16 yaşında tahta çıktı. Osmanlı Devleti'nin bu zor günlerinde Koca Mehmet Hüsrev Paşa padişah Abdülmecid’i adeta etkisi altına aldı. Hüsrev Paşa kendisini sadrazam ilan ettirdi. Ahmed Fevzi Paşa ile Hüsrev Paşa ise birbirlerine düşmandı. Ahmet Fevzi Paşa o dönemde Osmanlı donanmasının başında Çanakkale açıklarında bulunuyordu. Yeni sadrazam Hüsrev Paşa, Ahmed Fevzi Paşa'yı İstanbul'a geri çağırdı. Ahmet Fevzi Paşa İstanbul'a ulaştığı zaman idam edileceğinden korkuyordu. Ahmet Fevzi Paşa ise çareyi Mısır'a sığınmakta buldu. Fevzi Paşa emrindeki tüm gemileri Mısır'a yöneltti ve İskenderiye'de demirleyerek donanmayı Kavalalı Mehmed Ali Paşa'ya teslim etti. 12 yıl önceki Navarin Deniz Savaşı'nda tamamen yok edilmiş olan Osmanlı donanması bir kez daha yok edilmiş oldu. Osmanlı donanmasını Mısır’a teslim eden Ahmed Fevzi Paşa, artık “hain” olarak anılmaya başladı. Ahmed Fevzi Paşa. 1840 yılında Mısır’da hayatını kaybetti. İşte tarihe “hain paşa” olarak geçen Ahmed Fevzi Paşa’nın İzmit’te yeniden ayağa kaldırdığı Fevziye Camii’nin hikayesi.