Kadir Durmuş: “Bizim çocuklar çalışmıyor, Suriyeliler çalışıyor”

Özel röportaj – Sude KALYONCUOĞLU

Kocaeli Haber- İş yeri sahiplerinin kira artışlarında yasal sınırları aşarak yüzde 100’e varan zam talep etmesi, sigorta primleri, POS cihazları üzerinden alınan yüksek komisyonlar ve Suriyelilerin gitmesi ekonomiyi nasıl etkilediğine dair Nokta Gazetesi'ne özel açıklamalarda bulunan Kocaeli Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliği Başkanı Kadir Durmuş, merak edilen sorulara detaylı bir şekilde cevap verdi.

“GİRDİLER ÇOĞALINCA, ÇAY YÜKSELİYOR”

- Son dönemde kira artış sınırına uyulmadığı ve dükkan sahiplerinin yüzde 100’e varan zam talep ettiği yönünde şikayetler artıyor. Bu durum esnafı hem ekonomik olarak zorluyor hem de dükkan kapatma riskini beraberinde getiriyor. Sizce bu sorunun çözümü için nasıl bir yol izlenmeli? Kira artışlarına yönelik bir düzenleme talebiniz var mı?

“Hem iş yerleri hem de meskenler aynı oranda yükselecek denildi. Zaman zaman bize de şikayetler geliyor. Örneğin, 60 bin lira olan kira 120 bin lira istenmiş. Dükkanı kapananlar var, artık dükkanlarını kapatıyorlar. Çünkü girdi maliyetlerini karşılamayan bir iş yeri ne yapacak? 'İflas edeceğim, bunu ödeme şansım yok' diyorlar. Tabii, faizlerin ve enflasyonun düşmesi lazım. Şimdi iş yerleri zam istiyor. Örnek verelim; çay, artık bir bardak çay 15 TL, o bile kurtarmıyor. Mesela, bir kahvehane sahibi, 'Kapatacağım başkanım' diyor. 'Neden?' diye soruyorum. 'Çalışanın yükü ağırlaştı' ya da 'Asgari ücretle çalıştıramıyorum' diye cevap veriyor. '1000-1200 TL günlük alırım' diyor. Bunun vergisi, sigortası var. Girdiler çoğalınca, çay yükseliyor.

“BUNLARI BİR PAKET HALİNDE HAZIRLIYORUZ”

Çözüm için Türkiye Esnaf ve Sanatkârlar Konfederasyonu Yönetim Kurulu üyesiyim. 14 kişiden birisiyim. 29’unda genel bir toplantımız var. Bunları orada bir paket halinde hazırlıyoruz, Sayın Cumhurbaşkanımıza iletiyoruz. Oradan Külliye’ye gidiyor. Bir sürü şeyler var. 9 bin iş günü, 7200’e düşürülecekti. Şu anda askıda, onu bekliyoruz; mücadelemiz onunla. Bir de hep ertelendi; işçi güvenliği, iş sağlığı uzmanlığı her iş yerine ayrı bir yük getirecek. Onun için bir çalışmamız var. Bazı şeylerde, mesela ufak işlerde, az tehlikeli işlerde 'Kendi programını kendin yapabilirsin, esnaf' adına diye bir çalışmamız var. Bu toplantıda gerçekleşir. Artık uzatmak yok. Yani 12 senedir uzattılar. Artık tehlikeli sınıfta zaten devreye girmişti; az tehlikede de yanında bir tane sigortalı olsa o sisteme girmek zorunda. Bu da epey esnafın belini bükecek. Yani ne kadar iyileştirebiliriz, ona bakacağız önümüzdeki toplantıda.''

“BİR DE ZARAR EDİYOR”

-Esnaf, Getir, Yemeksepeti gibi uygulamalar ve POS cihazları üzerinden alınan yüksek komisyonlardan şikayetçi. Bu kesintiler sürdürülebilir mi? Daha adil bir çözüm mümkün mü?

“Bankalarda göründüğü kadar öyle bir çözüm önerilerine direkt cevap vermiyor. Düşünmüyorlar bile. Marketler sigara sattığı zaman sigaranın kârını alıyor. Bir de zarar ediyor. Satan büfeye, bakkal, market yani kârından vazgeçiyor. Bir de zarar ediyor. Onla ilgili bir çalışma yapıldı. Sigara şirketleri diyor ki, zaten yüzde 60-70'i vergiye gidiyor. Kendilerine az bir kâr kaldığını söylüyor. Dolayısıyla bankaların emrinde. Daha önce de söylemiştim; bankalar artık esnaf ve sanatkarın ortağı gibi oldu. Tüm alışverişler kartla yapılıyor, nakit yok.

“BEN ÖNCE KENDİ CANIMI VE ESNAFIMI DÜŞÜNECEĞİM”

Bizim kendi işletme kartımız olan Troy Kart yaygınlaşsa, bu kısıntılar dışarıya gitmez, içeride kalır ve maliyetler düşer. Yerli ve milli bir kartla paramız bizde kalır. Ama bunu söyleyince bankalar tepki gösteriyor. Ben önce kendi canımı ve esnafımı düşüneceğim.”

“SURİYELİLER GİTTİĞİNDE SANAYİ DURUR”

-Suriyelilerin gitmesi ekonomiyi nasıl etkiler? İş gücü, piyasa dinamikleri ve esnaf üzerindeki olası sonuçlar neler olur?

“Şimdi hep diyoruz, Suriyeliler gitsin. Suriyeliler gittiğinde sanayi durur. Neden? 4+4+4 Milli Eğitim sistemi yüzünden. Çünkü bu sistemle çocuklar 16-17 yaşında okuldan mezun oluyor, ama o yaşta çırak olunmaz. Üç kuşaktır ana eleman yetişmiyor, işçi yok. Çocuklarımızı beyaz yakalı yapmaya yönlendirdik. Oysa endüstri meslek liselerine veya çıraklık eğitimine gitse, mezun olur olmaz iş bulur, 20-25 yaşlarında tecrübe kazanıp kendi iş yerini açabilir. Mesela, sanayide kaportacı veya boyacı olan bir usta, mühendisten fazla kazanabilir.

“MUTLAKA BİR ÇÖZÜM BULUNUR”

Biz ebeveynlere hep bunu söyledik. Devlet şimdi düz liseleri de endüstri meslek liselerine dönüştürdü. Artık her yerden ustalık ve kalfalık belgeleri geliyor. Geçen gün 754 belge imzaladım. Eskiden bu belgeler sadece çıraklık eğitimden gelirdi. Eğer çocuklarımızı bu yöne yönlendirseydik, bugün ana eleman eksikliği yaşamazdık ve Suriyelilere de bu kadar ihtiyaç olmazdı. Bizim çocuklar çalışmıyor, Suriyeliler çalışıyor. Yani hem “Suriyeliler gitsin” diyoruz ama iş gücü eksik. Suriyeliler gider mi? Gelenlerin belki yüzde 10’u döner, çünkü çoğu burada ev almış, düzen kurmuş. 13 yıl geçmiş, burada doğan çocuklar Türkçe konuşuyor, Arapça bilmiyor. Türkiye, Orta Doğu ve Balkanların en güçlü ülkesi. Üç tarafı denizlerle çevrili, her imkanı var. Çalışınca mutlaka bir çözüm bulunur ve bu sıkıntıları da inşallah atlatacağız.”