New York Times Taliban yönetimindeki kadınların sesi oldu

CHRİSTİNA GOLDBAUM VE NAJİM RAHİM NYT’A ANLATIYOR

Altıncı sınıftan sonra eğitim yok. Çoğu işyerinde çalışmak ve parklar, spor salonları ve salonlar gibi kamusal alanlara erişim yok. Bir erkek akrabanın refakat etmediği uzun mesafeli seyahatler yasak. Tepeden tırnağa örtünmeden evden çıkmak yasak. Ve şimdi, Taliban hükümetinin kadın haklarını kısıtlayan tüm kararnamelerini barındıran ve geçen ayın sonlarında yayınlanan 114 sayfalık bir manifestoya göre Afganistan’da ev dışında bir kadının sesinin duyulması yasaklandı.

UMUT VARDI AMA ARTIK YOK

Yasakların büyük bir çoğunluğu Taliban’ın iktidarda olduğu üç yıl boyunca yürürlükteydi ve Afgan kadınlarını yavaş yavaş kamusal yaşamın dışına itti. Ancak ülke genelindeki pek çok kadın için belgenin yayınlanması, hayalleri ve özlemleri için tabuta çakılmış bir çivi gibi geliyor. Bazıları, Taliban yetkililerinin kapatılan lise ve üniversitelerin eninde sonunda kadınlar için yeniden açılacağını söylemesinin ardından, yetkililerin hala en ciddi sınırlamaları geri alabileceği umuduna sarılmıştı. Pek çok kadın için bu umut artık suya düşmüş durumda. Afganistan’ın kuzeyindeki Baghlan vilayetinde yaşayan 23 yaşındaki Musarat Faramarz, hareketin 1996-2001 yılları arasındaki yönetimine atıfta bulunarak “Kadınların evden çıkma hakkının olmadığı Taliban’ın ilk dönemine geri dönüyoruz. Taliban’ın değiştiğini sanıyordum ama önceki karanlık dönemleri yeniden yaşıyoruz” dedi.

KADINLARIN HAKLARI SİSTEMETİK OLARAK GERİ ALINDI

Taliban’ın Ağustos 2021’de iktidarı yeniden ele geçirmesinden bu yana yetkililer, 20 yıllık ABD işgali sırasında kadınların kazandığı hakları sistematik olarak geri aldı. Uzmanlar, bugün Afganistan’ın kadınlar için dünyanın en kısıtlayıcı ülkesi ve kız çocuklarının lise eğitimini yasaklayan tek ülke olduğunu söylüyor. Yönetmeliklerin yayınlanması, ahlak ve erdem polisi olarak adlandırılan ve ülkenin ahlak yasalarına uyulmasını sağlamak için beyaz cüppeler giyerek sokak köşelerine konuşlanan hükümet görevlilerinin cesaretlendirilmesiyle baskıların artacağı korkularını ateşledi.

MALLARA ZARAR VERİLİYOR YA DA GÖZALTINA ALINIYORLAR

Manifesto, bu memurlar tarafından kullanılabilecek yaptırım mekanizmalarını ilk kez tanımlıyor. Daha önce sık sık sözlü uyarılarda bulunan bu görevliler, artık ahlak ve erdem yasalarını tekrar tekrar ihlal eden kişilerin mallarına zarar verme ya da bu kişileri üç güne kadar gözaltında tutma yetkisine sahip. Analistler, ahlak ve erdem yasalarının yayınlanmasının, Taliban’ın lideri Şeyh Haybetullah Ahundzada tarafından kurumsallaştırılan ve Şeriat olarak bilinen İslam hukukunun aşırı vizyonuna bağlı kalmalarını sağlamak için her bakanlığın işleyişini kodifiye etmeye yönelik hükümet çapındaki çabanın bir parçası olduğunu söylüyor. Analistlere göre bu belge aynı zamanda Taliban’ın iktidara gelmesinden önce Afganistan’ı yöneten ABD destekli hükümetin Batılı ilkelerini de ortadan kaldırmayı amaçlıyor.

TALEPLER ŞİDDETLE REDDEDİLİYOR

Taliban, kadınlara yönelik kısıtlamaların hafifletilmesi yönündeki dış baskıları şiddetle reddederken, bu politikalar Afganistan’ı Batı’nın büyük bölümünden izole etti. Taliban yetkilileri yasaların ülkeyi yöneten İslami öğretilere dayandığını savunuyor. Hükümet sözcüsü Zabiullah Mücahid yaptığı açıklamada “Afganistan bir İslam ülkesidir; İslami yasalar toplumda doğal olarak uygulanabilir” dedi.