Pandemi'de sağlık harcamaları

Değerli dostlar herkese merhabalar diyerek yazıma başlamak istiyorum.

Daha öncede resmi veriler üzerinden yaptığımız bazı analizler olmuştu.

Bu haftaki köşe yazımda tam da Pandemi döneminin sonuna gelen 2022 yılı Sağlık Harcamaları üzerine TÜİK verilerinin sonuçlarını paylaşmak istedim sizlere.

Yazımıza başlarken Sağlık nedir ile başlamanın doğru olacağını düşünüyorum.

Dünya Sağlık Örgütüne göre “Sağlık sadece hastalık ve sakatlığın olmayışı değil, bedence, ruhça ve sosyal yönden tam bir iyilik halidir.”

Yani sadece hastalık ve sakatlık olarak düşünmemiş ruhsal yönden, bedenen ve sosyal yönden de tam bir iyilik halinde olma kriteri koymuş.

Neden Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ?

Dünya Sağlık Örgütü sadece ülkemizde değil dünyada ki Sağlık Politikaları üzerine analiz yapabilen, sonuç açıklayabilen, kendimizi dünyadaki diğer ülkeler ile karşılaştırma imkanı bulabileceğimiz, raporlar hazırlayabilen, yani sağlıkla ilgili tüm verileri analiz edebileceğimiz ve kıyaslama yapabileceğimiz analizler yapan ve yayınlayan önemli bir kurum.

Tabi ki bu analizleri yaparken farklı kurum ve kuruluşlardan da analizler yapmanız gerekiyor.

Çok sayıda farklı kurum ve kuruluş sayabiliriz.

Mesela bunlardan bir tanesi de OECD.

OECD nedir? Ekonomik İş birliği ve Kalkınma Teşkilatı.

Üye ülkelerle uluslararası standartlar oluşturmak; ekonomik, sosyal, çevresel sorunları çözmek için çalışır. Ayrıca üye ülkelerin ekonomik performanslarını iyileştirmek için faaliyetler yürütürler.

Ülkemiz için TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu) Ülkemizin önemli durumlarına karşılık analizler yapan resmi kurumumuz.

Tabi ki bizler analizler yaparken devletimizin istatistik kurumlarına ve analizlerine güvenerek veriler sunmak durumundayız.

Gelelim konumuza:

2022 yılı Sağlık Harcamaları, 2023 Aralık ayında TÜİK resmi sitesinde açıklandı.

Aslında bizler için tüm yıllar önemli olmakla birlikte 2020 ile 2023 yılları arasındaki sağlık harcamaları ayrı bir önem taşımaktaydı.

Pandemi’nin pik yaptığı bu yıllarda ülkemizde doğum, ölüm, hastalık ve sakatlık ile birlikte sağlık harcamaları çok önemli verilerdi.

Bu verileri alacağımız en önemli kurum da tabiki TÜİK.

Öncelikle şunu bilmemiz gerekir ki sağlık harcamaları; bir toplumun sağlığını iyileştirmekle kalmayıp, ayrıca ekonomik yönden büyüme ve kalkınma sağlamasını, gelir dağılımında adaletin tesisini hatta yoksulluğun azaltılmasına kadar çok geniş etkileri olan, dolayısıyla sağlık harcamaları toplum refahının artırılmasına etkisi olan önemli bir harcamalar kalemidir.

Tüm gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler gibi ülkemizde de Sağlık harcamalarının tamamına yakını Devlet eli ile yapılmakta ve sunulmaktadır.

Bu konularla ilgili analizlerimizi de önümüzdeki haftalarda paylaşmayı çok isterim.

Gelelim TÜİK verilerine:

Toplam sağlık harcaması 2022 yılında bir önceki yıla göre %71,5 artarak 606 milyar 835 milyon TL'ye yükseldiği görülüyor.

Peki 2021 yılında ve daha öncesindeki harcamalar nasıldı.

Onu da TÜİK raporunun yayınlandığı çizelge ile görüşlerinize sunalım.

Görüldüğü üzere 2019 yılından itibaren hızlı bir yükseliş görülmekte.

Bu tablodan çıkarılacak diğer bir sonuçta şöyle:

Toplam sağlık harcamasının %76,4'ü genel devlet bütçesinden karşılandığı.

2022 yılı için genel devlet sağlık harcamasının toplam sağlık harcamasına oranı %76,4 olarak, özel sektör sağlık harcamasının oranı ise %23,6 olarak gerçekleştiğidir.

Yine 2022 yılında Sosyal Güvenlik Kurumu %44,2, merkezi devlet %31,6, hanehalkları %18,5, sigorta şirketleri %2,7, hanehalklarına hizmet eden kar amacı gütmeyen kuruluşlar ile diğer işletmeler %2,4, mahalli idareler %0,6'lık bir harcama payına sahipler.

Yine bir tablo önem arz etmekte ki.

Kişi başına sağlık harcaması, 2013-2022 tablosu:

Kişi başına sağlık harcaması 2021 yılında 4 bin 206 TL iken, 2022 yılında %69,8 artarak 7 bin 141 TL'ye yükseldiği görülmekte.

Ama burada önemli bir kriter var ki buna değinmek gerekiyor,

Toplam sağlık harcaması gayrisafi yurt içi hasılanın (GSYH) %4,0'ını oluşturduğu.

Toplam sağlık harcamasının GSYH'ye oranı 2021 yılında %4,9 iken, 2022 yılında %4,0 oldu. Cari sağlık harcamasının GSYH'ye oranı 2021 yılında %4,6, 2022 yılında %3,7 olarak hesaplandığı.

Ülkemizde Sağlık Harcamalarında GSYH % 4 ile 5 arasında gidip geldiği gerçeği.

Tabi ki bu tesbitlere baktığımızda Sağlık harcamaları konusunda ciddi bir artış olduğu fakat GSYH açısından bakıldığında düşüş olduğu verileri farklı yorumlara sebebiyet verebilir.

Bu analizler siyaset bakış açısı ile bakıldığında anlamları değişik görüşler ve tartışmaları içerecek olmakla birlikte, sosyal, kültürel, eğitim ve sağlık politikaları için farklı yorumlamalara ve farklı unsurların konuşulmasına yolda açabilir.

Fakat bizler için istatistiklerin önemli bir analiz ve değerlendirme kriteri olduğu, sağlık politikaları oluşturulması konusunda kıymet arz ettiği gerçeği anlam kazanmaktadır.

Bu vesile ile sağlık politikalarımız konusunda dünyaya ROL-MODEL olacak hizmet anlayışı ile Sağlık Hizmeti sunma konusunda etkin ve yetkin bilgi birikimimizi geliştirmemiz ve gelecekte Sağlık ile güçlü bir devlet olarak konuşulur olmamız en büyük temennimiz olacaktır.

Yukarıdaki verilere de baktığımızda hem ülkemiz de hem de dünyada Sağlık hizmeti sunumu ve sosyal devlet anlayışının gereği yük devletin ta kendisinde olduğu gerçeği özel anlam ifade etmektedir.

Sağlık Politikalarımızı o istikamette geliştirmemiz gerektiği sonucunu rahatça konuşabiliriz.

Sağlığımız Daim olsun temennisiyle bu haftaki yazıma son verirken 2024 yılının hepimize sağlık, mutluluk, huzur ve başarı getirmesini diliyor.

Hepinize sevgi ve saygılarımı gönderiyorum.