Ağız ve beyin arasındaki dikkat çekici bağlantı

Kocaeli Haber, Uzman Diş Hekimi ve Ağız, Diş ve Çene Cerrahı Prof. Dr. Birkan Taha Özkan, ağız ve beyin arasındaki sağlık bağlantısına ilişkin önemli açıklamalarda bulundu. 2024 yılının ağustos ayında yapılan bilimsel araştırma üzerine konuşan Prof. Dr. Özkan, diş çürükleri, diş kaybı, diş eti hastalığı ve diş sıkmasının beyin sağlığı için ciddi bir tehdit oluşturduğunu belirtti.

''BEYNİNİZİN ENERJİSİNİ DE KAYBEDİYORSUNUZ''
Prof. Dr. Birkan Taha Özkan, "Dişlerinizi kaybettiğinizde sadece çiğneme fonksiyonunuzu değil, beyninizin enerjisini de kaybediyorsunuz. Ağız sağlığına gereken özeni göstermeyen bireylerde hafıza kaybı ve dikkat eksikliği çok daha hızlı ilerliyor. Diş çürüklerinde üreyen bakteriler, kan yoluyla beyne ulaşarak sinir hücrelerine saldırıyor. Özellikle porphyromonas gingivalis bakterisinin alzaymıra neden olan amiloid plakları tetiklediği artık bilimsel olarak kanıtlandı. Bilim insanları tarafından yapılan 5 yıllık geniş çaplı son güncel çalışmada, daha az dişi olan bireylerde bilişsel fonksiyonların çok daha hızlı gerilediği ortaya konuldu. Her eksik diş, çiğneme sırasında beyne giden sinyalleri azaltıyor. Bu da nöronların yavaş yavaş ölmesine yol açıyor. Diş kaybı yaşayan bireylerde hafıza performansı yüzde 35 düştü ve dikkat süresi yüzde 28 daha kısa çıktı. Yani, çürük ve diş kaybı olan bireylerin sadece yemek yemesi değil, beyin fonksiyonlarını da sekteye uğruyor" dedi.

''BEYNE DAHA FAZLA KAN POMPALANMASINI SAĞLIYOR''
Diş sıkmanın beyin sağlığına doğrudan etki ettiğini ifade eden Prof. Dr. Özkan, "Çiğneme sırasında çene kaslarının aktif olarak kullanılması, beyne daha fazla kan pompalanmasını sağlıyor. Bu da nöronları besliyor ve hafıza ile dikkat süresini güçlendiriyor. Ancak aşırı diş sıkma veya gıcırdatma (bruksizm) gibi durumlar bu avantajı tam tersine çevirebilir. Özellikle stres nedeniyle dişlerini sıkan bireylerin masseter botoksu veya diğer alternatif tedavilerinin yapılması gerekiyor" diye konuştu.

''ÖLÜMCÜL BİR YANGIN BAŞLATIYOR''
Diş sağlığını korumanın yalnızca ağız sağlığı için değil, beyin sağlığı için de kritik durumda olduğunu belirten Özkan, "İleri diş eti hastalıkları (periodontitis), sadece diş kaybına yol açan bir rahatsızlık değil, aynı zamanda beyni tehdit eden bir enflamasyon kaynağıdır. Bilimsel araştırma sonucuna göre, demans riski, diş eti hastalıkları olan bireylerde 2 kat artıyor. Ayrıca, ileri diş eti hastalıklarında üreyen bakteriler, kan yoluyla beyne ulaşarak sinir hücrelerine saldırıyor. Özellikle porphyromonas gingivalis bakterisinin alzaymıra neden olan amiloid plakları tetiklediği bilimsel olarak kanıtlandı. Periodontitis, ağız içindeki bakterilerin kan dolaşımına geçerek beyinde iltihabi süreçleri tetiklemesine yol açıyor. P. gingivalis bakterisinin alzaymır hastalarının beyin dokusunda bulunduğunu biliyor muydunuz? Yani diş etleriniz iltihaplıysa, bu bakteriler doğrudan beyninize ulaşıyor ve sinir hücrelerinde ölümcül bir yangın başlatıyor" şeklinde konuştu.

YAPILMASI GEREKENLER
Yapılması gerekenleri 7 ayrı tavsiye ile vurgulayan Prof. Dr. Özkan, "Diş eti kanaması yaşayan bireylerde bilişsel gerileme yüzde 50 daha hızlı gelişiyor. Periodontitis, alzaymır riskini 2, 3 kat artırıyor. Özellikle 40 yaş üstü bireylerde, diş eti çekilmeleri ve diş eti kanamalarının demansın ilk habercisi olabileceğini, düzenli diş hekimi muayenesi ile erken teşhis sayesinde nörolojik sağlığı korunabilir. Diş kaybı veya eksik diş varlığında, beyin performansını ve bilişsel fonksiyon artırmak için kaybettiğiniz her dişi mutlaka implant veya uygun tedavilerle telafi edilebilir. Çürük dişleriniz varsa, beyne giden bakterileri önlemek ve alzaymırı önlemek adına tedaviyi zamanında yaptırın. Çürük dişlere yapılan, anatomik diş dolgusu tedavisiyle, dolgulara ana diş şekline yakın görünüme ve etkin çiğneme işlevine kavuşturun. İleri diş eti hastalığı olan periodontitis durumlarında ağızdaki tehlikeli bakteri acilen uzaklaştırılmalı. Periodontitis, tedavi seçenekleri ve bu tedavi seçeneklerinin sıralaması, erken teşhis ve doğru tekniklerle başarılabilir. Bu tedavi seçenekleri; diş taşı temizliği ve parlatma, kök yüzey düzleştirmesi, kapalı cerrahi küretaj ve açık cerrahi küretaj olarak belirlenebilir. Ağız sağlığınızın korunması ağızdaki bakterileri uzaklaştırır ve beyin sağlığınızı korur. Ağız diş ve diş eti sağlığınızın korunmasında sabah ve akşam 2'şer dakika manuel diş fırçasıyla diş fırçalamak, dil sıyırıcı kullanımı, diş ipi kullanımı veya ara yüz fırçasının kullanılması tavsiyesi. Çene egzersizi, beyin fonksiyonlarını destekler. Günde 10 dakika şekersiz sakız çiğnemek demans riskini yüzde 17 azaltıyor. Diş hekiminize düzenli muayene olun. Diş randevunuzu ertelemek, iptal etmek ve bende hiçbir şey yok demek yerine, erken teşhisle sayesinde hastalığın üstüne gidin ve doğru tedavi yöntemi ile beyin sağlığınızı koruyun" ifadelerini kullandı.