Teleoloji nedir, teleoloji ne demek?
Teleoloji Yunanca "telos" (amaç, sonuç) ve "logos" (bilim, bilgi) kelimelerinden türetilmiş bir terimdir. Genel anlamıyla, doğada ya da evrende bir amaç veya hedef doğrultusunda işleyen bir düzen veya tasarım olduğu düşüncesini ifade eder. Teleoloji, olayların veya varlıkların bir amaca hizmet ettiği, bir sonuca yönlendirildiği ya da belirli bir nihai amacı gerçekleştirmek için var olduğu fikrini benimser.
Örnek: Bir ağacın yaprağı fotosentez yapar. Fotosentez, yaprağın temel işlevidir ve enerji üretimi için gerçekleşir. Bu enerji üretimi, ağacın yaşamını sürdürebilmesi için gereklidir. Yani yaprağın varlığı ve yapısı, bu amaca yöneliktir; bu bir teleolojik yaklaşımdır.
Filozoflarla Teleoloji:
- Aristoteles: Antik Yunan filozofu Aristoteles, teleolojiyi sık sık kullanarak doğal dünyayı açıklamıştır. Ona göre, her şey kendi özgül "telos"una (amacına) ulaşmak için var olur. Örneğin, bir tohumun amacı bir ağaç olmaktır.
- Thomas Aquinas: Orta Çağ'da, Hristiyan teolog Thomas Aquinas, Tanrı'nın evrende bir amaç doğrultusunda bir tasarım koyduğunu savunmuştur. Aquinas, doğadaki amacı ve düzeni Tanrı'nın varlığının bir kanıtı olarak kullanmıştır.
- William Paley: 18. yüzyılda, İngiliz filozof William Paley'nin ünlü "Saatçi Argümanı" bir teleolojik argümandır. Doğada bulunan bir saat gibi karmaşık bir yapıyı göz önünde bulundurduğumuzda, bu yapının bir saatçi (tasarımcı) tarafından oluşturulmuş olması gerektiğini savunur.
Ancak, teleolojik düşünce biçimi, özellikle evrimsel biyoloji ile birlikte, modern bilimde genellikle geri plana itilmiştir. Charles Darwin'in evrim teorisi, türlerin değişiminin amaçsız bir süreç olduğunu ve doğal seçilimle gerçekleştiğini öne sürmüştür, bu da teleolojik açıklamaların gerekliliğini sorgulanır hale getirmiştir.
Bununla birlikte, teleoloji fikri, özellikle din ve felsefe bağlamında, birçok tartışmanın merkezinde kalmaya devam etmektedir.
Değerli NoktaGazetesi.com.tr okurları,
NoktaGazetesi.com.tr ekibi olarak Türkiye'de ve dünyada yaşanan, haber değeri taşıyan gelişmeleri sizlere en hızlı, tarafsız ve kapsamlı şekilde sunmak için çalışıyoruz. Bu süreçte sunduğumuz haberlerle ilgili eleştiri, görüş ve yorumlarınız bizim için çok değerli. Ancak, karşılıklı saygı ve hukuka uygunluk çerçevesinde, daha sağlıklı bir tartışma ortamı oluşturmak adına yorum platformumuzda uyguladığımız bazı kurallarımız bulunmaktadır.
Sayfamızda Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına ve evrensel insan haklarına aykırı yorumlar onaylanmaz ve silinir. Okurlarımız tarafından yapılan yorumların, (diğer okurlara yönelik olanlar da dahil) kişilere, ülkelere, topluluklara, sosyal sınıflara ırk, cinsiyet, din, dil başta olmak üzere ayrımcılık içermesi durumunda, yorum editörlerimiz bu yorumları onaylamayacak ve silecektir. Onaylanmayacak ve silinecek yorumlar arasında aşağılama, nefret söylemi, küfür, hakaret, kadın ve çocuk istismarı, hayvanlara yönelik şiddet söylemleri de yer almaktadır. Suçu ve suçluyu övmek, Türkiye Cumhuriyeti yasalarına göre suçtur, bu nedenle bu tür yorumlar da NoktaGazetesi.com.tr sayfalarında yer almayacaktır.
Ayrıca, Türkiye Cumhuriyeti mahkemelerinde doğruluğu kanıtlanamayan iddia, itham ve karalama içeren, halkı kin ve düşmanlığa tahrik eden, provokatif yorumlar da yapılamaz.
Markaların ticari itibarını zedeleyici, karalayıcı ve ticari zarara yol açabilecek yorumlar onaylanmaz ve silinir. Aynı şekilde, bir markaya yönelik promosyon veya reklam amaçlı yorumlar da onaylanmaz ve silinecek yorumlar kategorisindedir. Diğer web sitelerinden alınan bağlantılar NoktaGazetesi.com.tr yorum alanında paylaşılamaz.
NoktaGazetesi.com.tr yorum alanında paylaşılan tüm yorumların yasal sorumluluğu yorumu yapan kullanıcıya aittir, NoktaGazetesi.com.tr bu sorumluluğu üstlenmez.
NoktaGazetesi.com.tr'de yorum yapan her okur, yukarıda belirtilen kuralları, sitemizde yer alan Kullanım Koşulları'nı ve Gizlilik Sözleşmesi'ni okumuş ve kabul etmiş sayılır.
Kurallarımıza uygun şekilde saygı, nezaket, birlikte yaşama kuralları ve insan haklarına uygun yorumlarınız için teşekkür ederiz.