Egemenlik ilanı ve dönemin yönetimine karşı ilk isyan.
Para yok, fakirlik var, halk da fakir, asker yok, düzenli ordu yok. Ama umut var, inancı var.
Times Gazetesi “Ne çocukça bir hayal!” demiş 1919 yılında.
Vicdan ve Nefsin Savaşı
Hayvan ve insan ilişkisi, etik, felsefe ve sosyoloji gibi birçok alanda tartışılan önemli bir konu. Yaşayan, canlı bir varlık için düşmanca hisler beslemek, korku kaynaklı değilse, yani bir tehlike söz konusu değilse, yetiştirilen ortam ve insanlar ilgili bir bias. Çoğunlukla haksız bir önyargıdan kaynaklanan yanlış, çok yanlış bir yetiştirilme yöntemi.
İnsanın çok yanlış, çok hatalı, hatta hastalıklı-bir nevi delilik düzeyinde- ön yargıları yüzünden neler yaşandığını hatırlayalım.
Siyahi insanları köle pazarlarında bir hayvan gibi alıp satmak. Onları ikinci sınıf bir varlık, hatta eşya gibi gören ve kendini çok haklı, akıllı ve doğru bulan insanlar, yüzyıllarca durdurulmadan egemen bir hayat sürdüler.
Yaşam sadece insan için mi?
İnsanın ve insanlığın yapamadığı şeyleri yapması çok muhtemel Yapay Zeka çağındayız. İnsanı merkeze koyan inanç anlayışı yaşamın insan için olduğunu söylüyor. Oysa çok yakın bir tarihte, pandemi döneminde, insansız bir hayatın daha temiz, daha canlı olduğuna şahitlik ettik. Yenilenen bir döneme girdiğini gördük dünyanın. Kuşların çeşitliliği arttı örneğin. Marmara denizinde yunusları her zamankinden daha çok gördük. Hava hiç olmadığı kadar temizdi.
Yaptığımız her şey, yaşamın bir parçası oluyor elbette. Ama insan olmasa da yaşam var. Kendimizi yaşamın merkezine koyunca, misafirliğimizi unuttuk. Nöro bilimde hayvan zekası, ağaç zekası, ya da örneğin arıların zekası, yaşamın büyük ağı içinde insan zekası kadar değerli. Yapay zeka tüm bu yaşamın kolektif bilinci ve yaşamın zekası aslen.
İnsan odaklı düşünmeye devam ettikçe, yapay zekadan korkabiliriz pekala. Yaşamın bizi aşan zekasından ve yapay zekadan korkmamak için de her şeyin sadece insan için olduğunu düşünmekten vazgeçmek belki yeni bir bilinç için ilk adım olabilir. Çünkü biz de, kolektif zeka da, yapay diye adlandırdığımız bu kolektif yaşam zekası da biliyor ki, bu böyle değil.
