Dyt. Reyhan Berber

Ramazan ayında oruç tutan bireyler için beslenme rutininin değiştiği, iftar ve sahur olmak üzere iki ana öğün şeklinde beslenmek zorunda kaldığımızdan kaynaklı genel olarak metabolizma da bir yavaşlama söz konusu olabiliyor.

Aynı zamanda hareketin kısıtlı olduğu saatlerde kısıtlı bir alanda bulunduğumuzdan dolayı yediklerimizi sindirmek ve yakmak güç olluyor. İftar ve sahurda ya da iftarla sahur arasında sağlıklı yeterli vedengeli beslenme dışına çıkıldığında genel olarak birkaç kilo daha olsa kilo alındığı gözlenmektedir.

Ramazan bitiminde geleneksel bayramlarımız maalesef ki besin tüketimi açısından biraz karmaşaya biraz kaosa sürükleniyor. Özellikle şerbetli tatlıların tercih edildiği, ikramların karbonhidrat oranı yüksekbesinler tercih edilmesinden kaynaklı metabolizmalar yavaşlatılmış ve zora sokulmuş olabiliyor

Gebeliğe hazırlanmak, hem fiziksel hem de zihinsel olarak kendinizi en iyi şekilde hissetmenizi sağlamak adına önemli bir süreçtir. İşte bazı genel öneriler:

• Sağlıklı bir diyet: Bol miktarda meyve, sebze, tam tahıllar, protein ve sağlıklı yağlar içeren dengeli bir diyet, vücudunuzun gebelik öncesinde güçlü olmasına yardımcı olur.

• Folik asit takviyesi: Gebelik öncesinde folik asit almak, bebeğinizin sinir sistemi gelişimi açısından önemlidir ve doğumsal kusurları önlemeye yardımcı olabilir. Genellikle gebelik planlayan kadınların folik asit alması tavsiye edilir.

1. Mikrobiyota ve Beslenme İlişkisi• Konunun Önemi: Mikrobiyota, kilo kontrolü, bağışıklık sistemi ve ruh sağlığı üzerindekietkileriyle günümüz beslenme biliminin en popüler alanlarından biri.• Araştırma Önerileri:• Mikrobiyom dostu diyetlerin kilo verme üzerindeki etkisi.• Fermente gıdaların (kefir, probiyotik yoğurt, turşu) sağlık üzerindeki faydaları.• Bağırsak sağlığıyla mental sağlığın ilişkisi (ör. depresyon ve anksiyete).2. Bireyselleştirilmiş Beslenme (Genetik ve Epigenetik Diyet)• Konunun Önemi: Genetik testler ve bireyin DNA yapısına uygun diyet planlaması, popülerama hâlâ merak uyandıran bir konu.• Araştırma Önerileri:• Genetik yatkınlıklar ve kilo alma/vermeye etkileri.• Epigenetik değişimlerin diyetle yönetimi.3. Mental Sağlık ve Beslenme (Mood Diyetleri)• Konunun Önemi: Beslenmenin sadece fiziksel sağlığı değil, mental sağlığı da etkilediğiartık çok net. Özellikle stres, depresyon ve uyku problemleri olan bireyler için bu konu çokcazip.• Araştırma Önerileri:• Omega-3, magnezyum ve B vitamini gibi besin öğelerinin stres üzerindeki etkileri.• Akdeniz diyeti gibi anti-inflamatuar beslenme modellerinin depresyon ve anksiyeteüzerindeki olumlu etkileri.4. Gastrik Cerrahi Sonrası Beslenme (Özel İlgi Alanınıza Uygun)• Konunun Önemi: Bariyatrik cerrahi sonrası beslenme planlaması, başarıyı ve sağlıklı kilokaybını doğrudan etkiliyor. Hedef kitlede farkındalık yaratabilirsiniz.• Araştırma Önerileri:• Gastrik sleeve sonrası beslenme hataları ve çözümleri.• Cerrahi sonrası mikronutrient eksiklikleri ve takviye önerileri.

Akdeniz tipi beslenmenin temel özelliği besin çeşitliliğine sahip olmasıdır.

Sebze, meyve, ekmek ve diğer tahıllar, kuru baklagiller ile yağlı tohumlar gibi bitkisel kaynaklı besinler Akdeniz tipi beslenmede sıklıkla yer almaktadır.

Akdeniz tipi beslenmede görünmez yağ oranı düşüktür, görünür yağın ise çoğu zeytinyağıdır

FM tanısı alan hastalarda daha sıklıkla depresyon anksiyete, baş ağrısı, spastik kolon, kronik yorgunluk sendromu,sistemik lopus ,(kronik otoimmum hastalık)ve romatoit artirit gibi eşlik eden hastalık tanısı aldığı saptanmıştır. Oksidatif stres ve inflasyonun neden olduğu FM tedavisinde antioksidanlarla zengin beslenme ve vejeteryan beslenmenin yarar sağlayacağı düşünülmektedir. Yapılan araştırmalar çiğ sebze ,çiğ meyve, salata ,havuç suyu tahıl ve fındık içeren besinlerle yapılan diyet uygulamaları FM'yi hafiflettiği tespit edilmiştir. Beslenme programlanırken bu durum göz önünde bulundurulduğunda daha etkili bir iyileşme sağlanmıştır. Bu tip hastalarda serum alfa ve beta karoten, likopan ve lutein, C ve E vitaminlerinden zengin besinlere diyette yer verildiğinde karışık beslenmeye oranla FM yönünden oldukça fazla rahatladıkları tespit edilmiştir.

KAROTEN İÇEREN BESİNLER:

Sarı, turuncu yapraklı meyve ve sebzeler,havuç,ıspanak,marul,domates,patates,brokoli,kavun,portakalve kabak

Nöropsikiyatrik hastaların beslenmesindeki bazı önemli konu başlıkları vardır.

Bunlardan başlıcaları şunlardır;

1. Bağırsak florası bozuklukları

1. Beslenme Alışkanlıkları

• Kalori Dengesi: Günlük kalori ihtiyacınızı öğrenerek, ihtiyacınızdan 300-500 kalori daha aztüketmek sağlıklı bir kilo kaybı sağlar.• Düşük İşlenmiş Gıdalar: Şekerli, unlu mamuller ve işlenmiş gıdalar yerine tam tahıllar,sebzeler ve protein kaynakları tüketin.• Protein Tüketimi: Yüksek proteinli bir diyet, tokluk hissini artırarak aşırı yemeyi engeller.Yumurtalar, yoğurt, tavuk ve baklagiller iyi seçimlerdir.• Lif Alımı: Lif oranı yüksek yiyecekler (örneğin, sebzeler, yulaf, chia tohumu) sindirimidestekler ve tokluk sağlar.• Ara Öğünler: Sağlıklı ara öğünlerle (örneğin, çiğ badem, yoğurt, taze meyve) kanşekerinizi dengede tutabilirsiniz.

2. Egzersiz ve Hareket

Down sendromlu bireylerin beslenme planı, onların genel sağlığını destekleyecek ve yaşamkalitelerini artıracak şekilde düzenlenmelidir.

1. Kalori İhtiyacı

• Down sendromlu bireylerde bazal metabolizma hızı genellikle daha düşüktür, bu dakalori ihtiyaçlarının daha az olduğu anlamına gelir. Aşırı kilo alma riskini önlemek içindüşük kaloriyle doyurucu besinler tercih edilmelidir.

fiziksel aktivitelerı azalmış sağlıksız ve dengesız beslenenmefast – food beslenme alışkanlığına yönelen obeziteye yakalanmış çocukların sayısı önemli derecede artmaktadır. Bunun yanı sıra popüler kültür etkisi, tv reklamları ve bireysel para harcama isteği ile okul çağı çocuklarında yeni nesil beslenme alışkanlıkları ortaya çıkmıştır. Toplumun geleceği olan nesillerin sağlıklı birey olarak yetişmesini istiyorsak erken yaşlardan itibaren gerekli tedbirler alınmalıdır. Okul çağı çocuklarının sağlıklı birey olarak yetişmesi için öncelikle sağlıklı ve dengeli beslenme alışkalığını kazandırmak gerekir. Bir diğer yoluda geleneksel beslenme alışkanlığı kazandırılmasıdır. Daha az yağlı şekerli ve tuzlu geleneksel ürünleri yönelmenin çocukalarımıza daha sağlıklı bireyler olarak hayatlarına devam ettirmeye yardımcı olacaktır. Yoğurt, pekmez, bulgur ,turşu gibi geleneksel gıdalarımızın yanı sıra işlenmemiş gıdaların tüketilmesi daha sağlıklı ve dengeli beslenmeyi sağlıyacaktır. Okul kantinlerinde beslenme saatlerinde ve öğrenci yemekhanelerinde bulundurulacak geleneksel gıdalar beslenme menülerine dahil edilmesi ile öğrenciler daha sağlıklı beslenme alışkanlıklara da çok yöneleceklerdir ayrıca ulusal anlamda düzenlenen daha farklı geleneksel gıdalarda eklenerek ülke genelinde geleneksel gıdaların tüketilmesi yaygınlaştırılmaktadır.

YETERSİZ ALIM AÇLIK (KURAKLIK ,KITLIK)YOKSULLUK (DÜŞÜK GELİR)EĞİTİM DÜZEYİ DÜŞŞÜKLÜĞÜ(BATIL İNANÇ,BESLENME ALIŞKANLIKLARI)BESLENME YETERSİZLİGİNE (MALNİTRİSYON ) BAĞLI ÇOCUK HASTALIKLARI

Türkiye'de okul çağı çocuk ve gençlerde beslenme ile ilişkili sorunlar arasında zayıfılk, şişmanlk ve ilgili sorunlar, avitaminozlar, anemi, basit guatr ve diş çürükleri yer almaktadır. Bunların yan sıra, yetersiz ve dengesiz beslenmenin öğrencilerin dikkat sürelerini kısalttığını algılamalarn azalttığını, öğrenmede güçlük ve davranış bozukluklar ile okula devamsızlık ve okul başarısında düşmeye neden olduğu bildirilmektedir

Şeker hastalığı ya da diyabet, pankreasın yeterli insülin üretememesi ya da vücudun üretilen insülini yeterli şekilde kullanamaması sonucu ortaya çıkan kronik bir hastalıktır. İnsülin salgılanmaması ya da yetersizliliği kan şekerinde yükselmeye neden olmakta , karbonhidrat, protein, ve yağ metabolizmasındaki anormalliklerolmaktadır. Kısaca şekerin regüle edilememesi sonucunda insülin direnci ve eğer tedavi sağlanmazsa şeker hastalığı ile karşı karşıya kalmaktayız. Kan şekeri metabolşzmasının bzukluklarıdır. Diyabet yaşam kalitesini olumsuz etkileyen önemli bir halk sağlığı sorunudur ve ömür boyu izlem gerektirir.

BESLENME TEDAVİSİ

Tıbbı beslenme tedavisi diyabetin oluşumunu önlemek ve var olan diyabet tedavisine yardımcı olmak aynı zamanda diyabete bağlı komplikasyonların gelişimini önlemek ve ya yavaşlatmak için gereklidir. Diyabette beslenme tedavisi dediğimizde öncelikle diyabet sınıflandırması yapmalı ve buna göre bir beslenme rutini oluşturulmaya çalışılmalıdır.

Sağlıklı beslenme, vücudun ihtiyaç duyduğu besinlerin yeterli ve dengeli bir biçimde tüketilmesidir. Vücuda besinler aracılığı ile enerji, karbonhidrat, protein, yağ, vitamin, mineral ve diğer bileşenler alınır. Hamilelikte beslenme, normal beslenme programına göre daha fazla enerji ve besin öğelerine ihtiyaç duyulabilen bir süreç olabilir. Aşağıdaki hamilelikte beslenme önerileri, bu süreci dengeli beslenerek tamamlayabilmenize

yardımcı olabilir:

• Hamilelikte kaç kilo almanız gerektiği gebelik öncesi kaç kilo olduğunuza bağlıdır. Eğer ideal kiloda iseniz ortalama 40 hafta süren gebelik boyunca yaklaşık 11-15 kilo almanız normal olarak kabul edilir. Hamilelik sırasında ne kadar kilo almanız gerektiği konusunda doktorunuza danışabilir, hamilelikte beslenme listesi için diyetisyenden yardım alabilirsiniz.